|
|
Thứ bảy, 17/2/2001, 10:47
(GMT+7) |
Tàu con thoi Atlantis trở về
trái đất
|
Phi hành gia Robert Curbeam
vẫy tay chào các thuỷ thủ
tàu con thoi.
|
Ở độ cao cách trái đất
380 km, tàu con thoi Atlantis đă tách
khỏi Trạm Không gian Quốc tế
(ISS). Phi hành đoàn của tàu đă nói
lời tạm biệt với các nhà du
hành làm việc dài hạn trên trạm,
sau chuyến bay một tuần để
lắp đặt pḥng thí nghiệm
Destiny, trị giá 1,4 tỷ USD.
Theo kế hoạch, Atlantis
sẽ trở về trái đất vào
chủ nhật. Các phi hành gia của
Trạm Không gian Quốc tế,
những người đă lên ISS
từ đầu tháng 10, sẽ trở
về trái đất vào tháng ba
tới, trên tàu con thoi Discovery.
Với sự có mặt
của Destiny, Trạm Không gian Quốc
tế ISS đă trở thành tổ
hợp không gian nhân tạo lớn
nhất, bay quanh trái đất ở
độ cao 400 km.
Bích
Hạnh (theo BBC, 17/2).
|
|
Thứ tư,
21/2/2001, 09:30 (GMT+7) |
Tàu con thoi Atlantis hạ cánh an
toàn
|
Atlantis
hạ cánh.
|
Atlantis cuối cùng cũng đă
trở về trái đất từ
Trạm Không gian Quốc tế ISS,
tiếp đất cách xa vài ngàn
dặm so với nơi xuất phát
của nó và muộn hơn hai ngày so
với dự kiến.
Thời tiết xấu
đă ngăn cản Atlantis trở
về Trung tâm Vũ trụ Kenedy ở
Florida (Mỹ). Do vậy, các chuyên gia
điều khiển của NASA đă làm
chệch hướng tàu con thoi cho nó
đáp xuống Căn cứ Không quân
Edwards ở California.
Trong chuyến bay vừa
qua, năm nhà du hành trên tàu Atlantis đă
lắp đặt một pḥng thí
nghiệm mới vào Trạm Không gian
Quốc tế. Mô đun Destiny trị giá
1,4 tỷ USD này đă đưa ISS
trở thành vật thể nhân tạo
lớn nhất bay quanh trái đất.
Đây cũng được coi là giai
đoạn có ư nghĩa nhất trong toàn
bộ quá tŕnh lắp đặt
trạm không gian.
Destiny sẽ là một trong
số 6 mô đun không gian trên Trạm
Quốc tế khi trạm được
hoàn thành trong 5 năm tới. Các nhà du
hành từ 16 nước sẽ cùng
hợp tác nghiên cứu trên trạm.
Bích
Hạnh (theo BBC , 21/2).
|
|
Thứ sáu, 23/2/2001, 11:48 (GMT+7) |
Mỹ: Bán vé xem thả rơi trạm
Mir
|
Trong tuần này, Mir
đă kỷ niệm lần sinh
nhật thứ 15.
|
Mirreentry.com, một công ty của Mỹ
đang bán vé cho những người
muốn tận mắt chứng kiến
cảnh trạm Mir "hạ cánh"
xuống trái đất. Kế hoạch
của họ là cho khách bay trên một
máy bay phản lực trong khoảng 322
km xung quanh khu vực rơi của Mir trên
biển nam Thái B́nh Dương.
Những người say mê vũ
trụ đang có cơ hội tham gia vào
chuyến bay đáng nhớ này với giá
khoảng 6.500 USD. Richard Crowther, cố
vấn không gian tại Trung tâm Vũ
trụ Quốc gia Anh cho biết, hành khách
có thể nh́n thấy cảnh tượng
cuối cùng của trạm Mir nhiều
hay ít phụ thuộc vào thời điểm
nó rơi xuyên qua bầu khí quyển
của trái đất và phụ thuộc
vào ngày hay đêm. Khi bốc cháy,
trạm không gian sẽ có dạng một
đốm sáng lớn với rất
nhiều chấm sáng nhỏ, là các
mảnh vỡ bị văng ra xa.
Chuyến bay do chuyên gia vũ
trụ Bob Citron và Rick, em trai ông, tổ
chức. Hai người dự định
thuê một chiếc phản lực
chở được khoảng 120 hành khách.
Trong số này sẽ có 4 nhà du hành cao
cấp của Mir, một nhà thiết
kế trạm, các nhà báo và nhà sử
học Nga.
Trong tuần, Mir đă
kỷ niệm lần sinh nhật thứ
15 của ḿnh. Nó sẽ đươc
đưa ra khỏi quỹ đạo vào
khoảng giữa tháng ba. Nếu kế
hoạch này được thực
hiện, trạm sẽ bốc cháy ở
phía nam Thái B́nh Dương.
Bích Hạnh
|
|
Thứ ba, 27/2/2001, 10:29 (GMT+7) |
Trạm không gian ISS chuẩn bị
đón tàu tiếp tế
|
Tên lửa được
phóng lên từ Baikonur.
|
Hôm qua (26/2), vào lúc 8h18’ giờ GMT
(tức 15h18’, Hà Nội), một tên
lửa mang theo hàng tiếp tế cho
trạm không gian ISS đă khởi hành
từ sân bay vũ trụ Baikonur ở
Kazakhstan.
Tàu mang theo không khí, lương
thực, nhiên liệu tên lửa và
thiết bị để trang bị cho mô
đun Zvezda của Nga. Tàu sẽ ráp
nối với trạm ISS vào ngày mai.
Chủ nhật tuần qua, các
phi hành gia Nga và Mỹ đă phải di
chuyển tàu không gian Soyuz TM-31 từ mô
đun phục vụ Zvezda sang mô đun
kiểm soát Zarya để lấy chỗ
cho lần “cập bến” mới này.
B. H. (theo BBC,
27/2)
|
|
Thứ ba, 27/2/2001, 09:53 (GMT+7) |
Bằng chứng mới về sự
sống trên sao Hoả
|
Thiên thạch t́m
thấy tại Nam Cực.
|
Các nhà khoa học vừa công bố
họ đă có thêm chứng cứ
mạnh mẽ khẳng định
rằng vi khuẩn đă tồn tại
trên sao Hoả. Đó là dấu vết
chuỗi của các tinh thể, có
mặt trong thiên thạch của hành
tinh Đỏ từng rơi xuống trái
đất. Các tinh thể được
sinh ra bởi vi sinh vật của trái
đất cũng có dạng chuỗi tương
tự.
Năm 1996, cơ quan hàng không
vũ trụ Mỹ NASA thông báo phát
hiện được dấu vết
của các vi khuẩn cổ đại
trong một thiên thạch từ sao
Hoả, Tuy nhiên, các nhà phê b́nh thời
điểm đó cho rằng chứng
cứ thu được quá ít ỏi.
Nay, một nhóm các nhà khoa học ủng
hộ giả thuyết của NASA từ
Mỹ, Tây Ban Nha và Đức đă công
bố nghiên cứu mới củng cố
thêm kết luận này. Mặc dù
vậy, một số các chuyên gia Anh theo
chủ nghĩa hoài nghi cho biết, nghiên
cứu vẫn c̣n thiếu những
bằng chứng xác thực.
Trung tâm của cuộc tranh
luận này là các tinh thể nhỏ xíu
xuất hiện trong một thiên thạch
có kích cỡ củ khoai tây, được
đặt tên là ALH84001. Nó được
t́m ra tại Nam Cực vào năm 1984, nhưng
măi đến năm 1993, người ta
mới nhận ra nó là thiên thạch
đến từ sao Hoả.
Bằng chứng hoá
học
Các tinh thể t́m thấy
trong thiên thạch có thành phần là khoáng
chất manhêtít, một hợp chất
của sắt và ôxy. Theo nhóm nghiên
cứu quốc tế, những tinh
thể này tương tự như
trầm tích được tạo ra
bởi các vi sinh vật hướng
từ (vi sinh vật chuyển động
hoặc định hướng theo
chiều đường sức từ) trên
trái đất và chúng phải được
lắng đọng từ sinh vật
sống hơn là từ một quá tŕnh
hoá học đơn thuần. V́ thiên
thạch này đến từ sao Hoả,
do vậy họ khẳng định các
vi sinh vật tương tự cũng
đă từng sống trên hành tinh này.
Dấu vết chuỗi tinh
thể
Tinh thể manhêtít được
tạo ra bởi các vi sinh vật trên trái
đất có sáu đặc điểm
khác biệt so với các tinh thể không
có nguồn gốc sinh học. Năm ngoái,
một nhóm nghiên cứu khác cho biết
họ đă t́m thấy một vài trong
số sáu đặc điểm khác
biệt chủ đạo này. Đến
nay, các nhà khoa học cho biết họ
đă t́m thấy nhân tố thứ sáu c̣n
thiếu đó: Bằng chứng về
sự sắp xếp theo chuỗi của
các tinh thể trong thiên thạch.
Tinh thể do sinh vật trên
trái đất sinh ra vốn có những
dạng chuỗi đặc thù. Các nhà
nghiên cứu của NASA cho biết,
sử dụng kính hiển vi điện
tử kiểu mới, họ nhận
thấy tinh thể trên sao Hoả cũng
có cấu trúc dạng chuỗi tương
tự. Từ đây, các nhà nghiên
cứu tiếp tục khẳng định
rằng vi khuẩn của sao Hoả đă
từng tồn tại trong thiên thạch
này.
Tuy nhiên, vẫn c̣n một lư
do có thể làm lung lay kết luận
của NASA, đó là khả năng vi
khuẩn từ trái đất đă xâm
nhập vào thiên thạch sau khi nó rơi
xuống và sản sinh ra các tinh thể
trong đó.
Bích Hạnh
(theo BBC, 27/2).
|
|
Thứ tư, 28/2/2001, 16:14
(GMT+7) |
Chụp ảnh dung nham nóng chảy trên
vệ tinh của sao Mộc
|
Ḍng dung nham (đỏ)
trên mặt trăng Io.
|
Những bức ảnh đáng kinh
ngạc về các núi lửa nóng
nhất và một số đỉnh núi
cao nhất trong hệ mặt trời
vừa được Galileo, tàu thăm
ḍ của NASA, ghi nhận khi nó bay lướt
qua gần Io, một mặt trăng nóng
bỏng của sao Mộc.
Các bức
ảnh được chụp ở
khoảng cách 200 km. Chúng đă cung
cấp những hiểu biết mới
về nguồn lực mănh liệt làm nóng
lên, tan chảy và làm méo mó bề
mặt của vệ tinh này. Toàn bộ
bề mặt của Io dường như
được bao phủ bởi dung nham
đang trong quá tŕnh nguội lạnh. Có
thể thấy rơ một ḍng dung nham
sulphur nóng chảy đang tuôn ra hơn
100 tấn magma mỗi giây. Trên Io c̣n có
những dăy núi vĩ đại. Có
những đỉnh cao tới 17 km,
gần gấp đôi chiều cao
của đỉnh Everest trên trái đất
và chỉ thua đỉnh Olympus trên sao
Hoả.
Nhiệt độ
bề mặt của Io cực cao, lên
tới 1.540 độ C. Đây là căn
cứ để các nhà khoa học cho
rằng bề mặt của Io là
chất lỏng hoặc ở dạng
mềm, không đa dạng về địa
h́nh. William McKinnon, một nhà hành tinh
học, phỏng đoán rằng khi
lớp vỏ ngoài của mặt trăng
này lạnh đi, ch́m xuống và sau
đó lại trở nên cực nóng, nó
đă bị đứt gẫy thành các
dăy núi nhưng hiện nay.
Tàu không gian
Galileo đă quay quanh sao Mộc và các
mặt trăng của nó trong 5 năm
qua. Vào 25/5 tới, Galileo sẽ tới
thăm một mặt trăng khác
của sao Mộc là Callisto.
B.
Hạnh (theo CNN, 28/2)
|
|
Thứ năm, 1/3/2001, 14:53
(GMT+7) |
Nước lại tràn khắp bề
mặt một vệ tinh của sao
Mộc
|
Địa h́nh
bằng phẳng trên Ganymede.
|
Ganymede, vệ tinh lớn nhất của
sao Mộc, đang một lần nữa
bị nước từ bên trong
thấm ra, chảy khắp bề
mặt và sẽ tạo thành những
“cánh đồng” băng rộng mênh
mông, phủ lên toàn bộ địa h́nh.
Đó là ư kiến của
Tiến sĩ Paul Schenk, Viện nghiên
cứu mặt trăng và các hành tinh,
Houston, Mỹ. Ông rút ra kết luận này
sau khi nghiên cứu bản đồ
nổi địa h́nh của Ganymede,
vệ tinh lớn nhất trong hệ
mặt trời (hơn cả sao Thủy và
gần bằng sao Hỏa). Nếu Ganymede
quay quanh mặt trời th́ với kích
cỡ khổng lồ của ḿnh, nó
thậm chí có thể được
xếp vào hàng ngũ hành tinh, giống như
trái đất.
Ganymede có ǵ đặc
biệt?
Từ khi được tàu
vũ trụ Voyager khám phá vào năm 1979,
bề mặt của Ganymede luôn luôn là
một bí ẩn đối với các nhà
khoa học. Dường như nó là h́nh
thức “lai” giữa hai vệ tinh khác
của sao Mộc: Callisto và Europa. Một
số nơi trên Ganymede có địa h́nh
tương tự như Callisto, tối
sẫm, gồ ghế đá, băng và
chi chít hố thiên thạch. Phần c̣n
lại giống với Europa, bằng
phẳng, sáng và nói chung là c̣n trẻ
(mới thành tạo).
Sau khi kết hợp quan sát
h́nh ảnh về Ganymede do Voyager ghi
lại hồi trước với các
bức ảnh mà trạm vũ trụ
Galileo vừa chụp, Tiến sĩ Schenk
kết luận rằng phần địa
h́nh bằng phẳng, thấp có thể
được h́nh thành khi nước
từ trong ḷng vệ tinh chảy ra ngoài,
phủ lên mặt đất và sau đó
đóng băng. (Nước này thực
chất là một chất tương
đối lỏng, có khả năng do núi
lửa sinh ra). Tuy nhiên, nhà khoa học cho
biết ông chưa nh́n thấy vị trí
nước thấm ra. Ông cũng không
giải thích được tại sao
chỉ một vài nơi trên bề
mặt vệ tinh Ganymede là phủ băng.
Hiểu rơ nguyên nhân tạo
ra hai dạng địa h́nh trên Ganymede
sẽ giúp các nhà khoa học nắm
được cơ chế tiến hóa
của các vệ tinh quanh sao Mộc.
Đoan Trang (theo
BBC, CNN, 1/3).
|
|
Thứ sáu, 2/3/2001, 15:27 (GMT+7) |
NASA công bố ảnh chụp nghiêng
một dải ngân hà
|
Ŕa của "đĩa"
ngân hà NGC 4013.
|
Đài thiên văn Hubble đă ghi
nhận được h́nh ảnh này
khi hướng "mắt"
trực tiếp vào ŕa của thiên hà
NGC 4013, vị hàng xóm "gần",
cách chúng ta 55 triệu năm ánh sáng.
Bức ảnh có thể tạo ra
cảm giác hơi “ớn lạnh”
cho những người thích quan sát
bầu trời trong đêm tối.
Trong ảnh, người ta
thấy rơ những đám mây khí và
bụi khổng lồ, phức tạp,
toả ra hai bên dọc theo dải thiên
hà lớn h́nh đĩa này. Phần
lớn các đám mây tập trung trên
mặt phẳng của dải ngân hà,
tạo ra một dải mảnh, sẫm
màu, dường như chia ngân hà làm
hai nửa. Nhờ việc nghiên cứu
màu sắc và lượng ánh sáng mà các
đám mây hấp thụ, các nhà khoa
học có thể tính toán lượng
vật chất chứa trong đó.
Các nhà nghiên cứu cho
rằng những ngôi sao trẻ
được h́nh thành chính trong
những đám mây ngân hà này. Khi
lớp bụi sẫm màu tan đi, các
ngôi sao có thể chiếu sáng mà không
gặp trở ngại ǵ.
B. H.
(theo CNN, 2/3).
|
|
Thứ hai, 5/3/2001, 14:14 (GMT+7) |
Giá của một chuyến du lịch
vũ trụ: 250.000 bảng Anh
|
Bennett đă phóng thành
công tên lửa vài lần.
|
Đó là số tiền mà
một cặp vợ chồng người
Anh, sống ở Gibraltar, trả cho
một chuyến bay vào vũ trụ
sẽ diễn ra vào năm 2003. Hai hành
khách đặc biệt ở tuổi 40
và 50 này hy vọng sẽ được
giấu tên để không phải
giải thích về chuyến đi đắt
giá của ḿnh.
Nhà nghiên cứu
tên lửa Steve Bennett đă lập kế
hoạch đưa đôi vợ chồng
này lên vũ trụ vào năm 2003. Đây
sẽ là chuyến du lịch vũ
trụ tư nhân đầu tiên trên
thế giới. Ông Bennett sẽ là
một trong ba thành viên chuyến bay.
Từ một
giải thưởng
Một vài nhóm
khoa học trên thế giới đang theo
đuổi giải thưởng X trị
giá 10 triệu USD, dành cho tổ chức
phi chính phủ đầu tiên đưa
được 3 người lên vũ
trụ, cách trái đất 100 km.
Bennett, giảng
viên Đại học Salford về kỹ
thuật vũ trụ, tin rằng tên
lửa mới Thunderbird của ông sẽ
chiếm giải X vào tháng 8/2003. Cùng
với 40 đồng nghiệp, ông đă
thực hiện một số lần phóng
tên lửa thành công trong những năm
gần đây. Tuy vậy, cũng đă có
một hay hai lần thất bại khá
“ngoạn mục”.
Cặp vợ
chồng trên đă đầu tư
250.000 bảng vào dự án của Bennett
sau khi nghe giới thiệu về dự án
này trên kênh Discovery.
B.
H. (theo BBC, 5/3).
|
Tàu Discovery bay lên Trạm Không gian
Quốc tế
|
Discovery cất cánh.
|
Hôm 8/3, vào lúc 11h42' GMT (tức 18h42', Hà
Nội), tàu con thoi Discovery đă rời
Trung tâm vũ trụ Kennedy, Florida
(Mỹ) trong chuyến bay nhằm trao
đổi các phi hành gia trên Trạm Không
gian Quốc tế (ISS). Tàu cũng mang
theo một mô đun mới và hàng
tấn thiết bị để lắp
đặt vào mô đun thí nghiệm
Destiny.
Discovery sẽ đưa ba
nhà du hành trong nhóm đầu tiên lên
trạm là Bill Shepherd, Yuri Gidzenko and Sergei
Krikalev trở về trái đất. Nhóm
này đă ở trên ISS từ đầu
tháng 11/2000. Thay thế họ là một
nhóm 3 người bao gồm nữ phi hành
gia người Mỹ Susan Helms, đồng
nghiệp người Mỹ của
chị là Jim Voss và nhà du hành Nga Yuri
Usachev. Susan sẽ trở thành người
phụ nữ Mỹ thứ hai và là người
phụ nữ thứ 6 trên thế
giới sống trên một trạm không
gian. Các nhà du hành sẽ sống 4 tháng
rưỡi trong vũ trụ.
|
Nữ phi hành gia Susan
Helms.
|
Chuyến bay dự định
kéo dài 13 ngày. Discovery sẽ đưa
một mô đun tạm thời đầu
tiên lên ISS. Mô đun này do Italia chế
tạo, mang tên của nhà danh họa
nổi tiếng Leonardo da Vinci. Nó
đưa theo nhiều thiết bị
để lắp ráp vào mô đun thí
nghiệm Destiny. Sau khi hoàn thành nhiệm
vụ, Leonardo sẽ tách ra và quay trở
về trái đất cùng với tàu con
thoi.
Cùng tham gia chuyến bay có
chỉ huy tàu James Wetherbee, phi công James
Kelly, hai chuyên viên Andrew Thomas và Paul
Richards.
B. H.
(theo BBC, 8/3).
|
|
Thứ sáu, 9/3/2001, 11:32 (GMT+7) |
Hủy trạm Mir, Nga phải mua
bảo hiểm
Theo tin Reuters ngày 8/3, Nga sẽ
bỏ ra 200 triệu USD để mua
bảo hiểm, đề pḥng trường
hợp trạm vũ trụ Mir khi rơi
xuống đại dương sẽ
bắn ra một trận mưa mảnh
vụn vào các khu dân cư đông đúc
của hành tinh.
Hiện nhà chức trách
vẫn đang “điểm mặt” các
doanh nghiệp bảo hiểm xem ai sẽ
có vinh dự nhận trách nhiệm đối
với rủi ro do Mir gây ra. Có thể
đó sẽ là các công ty Megaruss, Bảo
hiểm Công nghiệp và AVIKOS. Trong đó,
Megaruss và Bảo hiểm Công nghiệp
mỗi bên nhận 40% trị giá bảo
hiểm, AVIKOS đảm nhiệm 20% c̣n
lại.
Nếu không có ǵ thay đổi
th́ Nga sẽ cho trạm quỹ đạo
15 năm tuổi rơi xuống Thái B́nh
Dương vào ngày 20/3, tại một
địa điểm dự kiến cách
cực nam của New Zealand khoảng 3.000
km về phía đông, tương đối
xa các tuyến đường biển và
hàng không quan trọng. Mir sẽ bị
đốt cháy gần như hoàn toàn do
ma sát với bầu khí quyển. Tuy nhiên,
người ta vẫn sợ rằng
sẽ có xấp xỉ 1.500 mảnh
vụn (nặng tổng cộng gần 40
tấn) rơi xuống trái đất.
Trong đó, có nhiều mảnh rơi
với vận tốc lớn đến
nỗi đủ để xuyên thủng
một lớp bê tông đặc, dày hơn
1 m. Do vậy, “cẩn tắc vô áy náy”,
mua bảo hiểm chẳng có hại ǵ.
Tất nhiên, Nga vẫn tin tưởng
rằng họ có thể cho Mir “hạ cánh
an toàn” vào đúng địa điểm
đă định. Một trong những người
tham gia thiết kế trạm Mir, ông
Leonid Gorshkov, cho rằng mỗi năm trái
đất vẫn thường đón
nhận hàng trăm vật thể trong vũ
trụ, từ thiên thạch đến tên
lửa đẩy. Chuyện mảnh
vụn của Mir do đó không quá nghiêm
trọng.
Trong thực tế, có
một nguy cơ khác đáng sợ hơn
nhiều. Đầu tuần qua, chuyên gia
vũ trụ Yuri Karash đă làm người
ta phát hoảng lên khi ông cảnh báo
rằng: Những dạng nấm đột
biến trong vũ trụ, vốn sống
bám vào trạm Mir, nay có thể đe
dọa trái đất nếu chúng
sống sót sau cú rơi xuyên qua bầu khí
quyển xuống biển. Ai mà biết
được liệu chúng có gây ra
dịch bệnh cho thế giới hay không.
Đoan Trang |
|
Thứ hai, 12/3/2001, 08:48 (GMT+7) |
Các nhà du hành chuẩn bị lắp ráp
mô đun Leonardo vào ISS
|
Jim Voss làm việc ngoài
trạm không gian.
|
Sáng chủ nhật, chưa đầy
24 giờ sau khi đặt chân lên
Trạm Không gian Quốc tế (ISS), hai
nhà du hành người Mỹ là Jim Voss và
Susan Helms đă bước ra khoảng
không. Họ cắm chặt lại dây cáp
chuẩn bị cho việc lắp ghép mô
đun chở hàng Leonardo vào trạm.
Những cư dân "mới toanh" của Trạm Không gian Quốc tế đă có chuyến ra ngoài khoảng không lâu nhất trong lịch sử 20 năm của chương tŕnh tàu con thoi vũ trụ: 8 giờ 29 phút.
Phi hành gia Andrew Thomas đă sử dụng cánh tay robot dài 15 m của tàu Discovery để nhấc mô đun Leonardo từ khoang chứa của tàu lên mô đun thí nghiệm Destiny của trạm. Leonardo mang theo 5 tấn thiết bị và hàng hoá dự trữ, trong đó có những phần cứng phức tạp nhất của ISS và pḥng cấp cứu có thể di chuyển được. Mô đun này do Italia chế tạo.
Hiện ISS đang ở trên quỹ đạo gần trái đất, trên trạm có 10 người, đông nhất từ trước tới nay. Ngoài hai đội bay (mỗi đội 3 người) đang chuẩn bị thay ca nhau, c̣n có 4 nhà du hành Mỹ sắp trở về trái đất cùng đội bay đầu tiên. Theo dự kiến, họ sẽ trở về vào ngày 20/3.
B.H
|
|
Thứ hai, 12/3/2001, 10:59 (GMT+7) |
Tên lửa Ariane-5 đưa 2 vệ
tinh vào quỹ đạo
|
Ariane-5 một ngày trước
khi cất cánh.
|
Hồi 8h51' tối thứ năm (5h51'
sáng thứ sáu, Hà Nội), tên lửa
Ariane-5 thế hệ mới của Tây
Âu, mang theo hai vệ tinh Eurobird và B-SAT
2A, đă cất cánh từ một băi
phóng ở Cơ quan Vũ trụ châu
Âu (ESA), Guiana thuộc Pháp.
29 phút sau khi Ariane-5 rời
mặt đất, công ty chịu trách
nhiệm phóng tên lửa, Arianespace, thông
báo Eurobird đă rời khỏi Ariane-5.
Trong thời gian tới, vệ tinh này
sẽ thay thế cho Copecnic của Đức
khi Copecnic hết thời gian tồn
tại trên quỹ đạo. Ngoài ra,
Eurobird cũng sẽ thực hiện
chức năng truyền h́nh ảnh
trực tiếp đến 5,5 triệu
hộ dân ở Anh. Các chuyên gia ước
tính chi phí phóng và bảo hiểm cho
Eurobird lên tới 200 triệu USD.
7 phút sau, đến lượt
vệ tinh B-SAT 2A của Nhật Bản
tách khỏi tên lửa. B-SAT 2A có
chức năng cung cấp h́nh ảnh
truyền trực tiếp cho toàn nước
Nhật. Ước tính chi phí sản
xuất, phóng và bảo hiểm cho
vệ tinh này là 150 triệu USD.
Theo kế hoạch ban đầu,
Ariane được phóng vào ngày 2/3. Tuy
nhiên, do phải kiểm tra thêm về
kỹ thuật, công việc đă
bị hoăn lại. Tên lửa được
phóng lần này là chiếc thứ 140
kể từ khi Ariane đi vào hoạt
động (năm 1979) và là tên lửa
thứ 5 thuộc thế hệ mới.
Đoan
Trang (theo Reuters, 12/3).
|
|
Thứ hai, 12/3/2001, 11:39 (GMT+7) |
Khinh khí cầu của NASA phải
hạ cánh v́ thời tiết xấu
|
Khinh khí cầu Ultra.
|
Lần thứ hai, cuộc thử
nghiệm khinh khí cầu nghiên cứu
khoa học của NASA lại không thành
công. Khinh khí cầu khổng lồ này
theo dự kiến sẽ bay ṿng quanh trái
đất ở tầng tiếp xúc
giữa bầu khí quyển với vũ
trụ. Tuy nhiên, chưa đầy 24
giờ sau khi cất cánh, nó buộc
phải tiếp đất do gió
mạnh ở trên cao.
Khinh khí cầu dài hạn
Ultra được NASA đưa lên
nhằm mục đích bay ṿng quanh trái
đất tại độ cao hơn 30
km và nghiên cứu khoảng không gần hành
tinh. Thời tiết xấu đă
khiến nó phải hạ cánh gần
Carnarvon, phía tây bắc Australia. Khu vực
này cách nơi cất cánh ở thành
phố Alice Spring, miền trung Australia,
gần 2.000 km về phía tây.
Khinh khí cầu Ultra chứa
đầy khí Heli. Nó được làm
bằng một lớp chất dẻo
mỏng như vỏ bọc của
chiếc bánh kẹp. Người ta tin tưởng
rằng việc sử dụng khinh khí
cầu trong nghiên cứu vũ trụ
gần trái đất sẽ rẻ hơn
so với việc dùng các vệ tinh
được phóng lên bằng tên
lửa.
Trở ngại
Khinh khí cầu đầu tiên đă phải tŕ hoăn khá lâu trước khi được đưa lên bầu trời vào ngày 25/2. Do xuất hiện một lỗ ṛ, khinh khí cầu này sau đó đă phải quay trở về mặt đất chỉ vài giờ sau khi cất cánh. NASA hiện vẫn đang cố gắng xác định nguyên nhân.
Garry Wood, Giám đốc Trạm Điều khiển Mặt đất, cho biết NASA đă quyết định tiếp tục các thử nghiệm ngay cả trong thời tiết xấu. Các thí nghiệm sẽ cung cấp những thông tin bổ sung cần thiết cho nghiên cứu.
Ultra là thế hệ khinh khí cầu áp suất cao lớn nhất từng được đưa lên bầu trời, với đường kính khi căng phồng cực đại 58,5 m và chiều cao 35 m. Các nhà thiết kế hy vọng rằng những chuyến bay trong tương lai của loại khinh khí cầu này sẽ kéo dài tới 100 ngày. Hiện nay, chuyến bay của các khinh khí cầu thông thường kéo dài không quá 1 tuần, do sự chênh lệch nhiệt độ ngày đêm làm giảm độ cao của chúng.
B.H (theo AP, 12/3
|
|
Thứ ba, 13/3/2001, 16:20 (GMT+7) |
Nhộn nhịp trong và ngoài ISS
Sáng sớm nay (13/3), 2 nhà du
hành là Andrew W. Thomas và Paul W. Richards đă
bay lơ lửng ngoài tàu con thoi Discovery,
hoàn thành nốt công việc mà Jim Voss và
Susan Helms để lại sau chuyến
ra ngoài hôm 11/3. Trong khi đó, các phi hành
gia mới của ISS bận rộn
với việc dỡ hàng ra khỏi mô
đun Leonardo.
Mô đun chứa hàng
Leonardo, trị giá 150 triệu USD do Italia
thiết kế, đă nối vào
Trạm Không gian Quốc tế (ISS)
nhờ sự giúp đỡ của
một cánh tay robot. Hàng hoá trên tàu
gồm các thiết bị phân phối
điện cho pḥng thí nghiệm mới
của trạm, bộ thiết bị thí
nghiệm đầu tiên, một máy
khử rung tim và các thiết bị
cấp cứu khác. Các nhà du hành
mới sẽ ở đây trong ṿng 4 tháng.
Hôm chủ nhật, trong
chuyến đi "dạo" kỷ
lục gần 9 tiếng ngoài không gian,
Jim Voss và Susan Helms đă gặp sự
cố nhỏ khi làm việc với
một rừng dây điện. Một túi
nhựa đựng dụng cụ đă
"bơi" khỏi cửa khoang
của phi thuyền con thoi Discovery khi 2 nhà
du hành đă bước ra ngoài. Helms la
lên trong khi Voss cố tiến đến
để giữ lại chiếc túi.
Chỉ vài phút sau, chính Voss lại vô t́nh
để tuột một dụng cụ
khác. Thiết bị bằng kim loại
lớn tương đương
quyển từ điển này đă trôi
đi và hoà cùng hàng ngh́n vật cũ
kỹ khác đang bay quanh trái đất.
Cũng may đây là dụng cụ
rất quan trọng nên NASA đă dự
pḥng một chiếc tương tự
bên trong Discovery.
Mô đun Leonardo sẽ cùng
2 mô đun khác của Italia trong tương
lai là Raffaello và Donatello vận chuyển
các thiết bị từ trái đất
lên trạm ISS và ngược lại.
Những thiết bị này nhằm
phục vụ cho các nghiên cứu
được tiến hành trong mô đun
Destiny và mô đun Columbus của châu Âu.
(Theo Reuters, AP,
New York Times).
|
|
Thứ năm, 15/3/2001, 11:01
(GMT+7) |
Hoăn hủy Mir thêm 2 ngày
Các quan chức vũ trụ
Nga hôm qua (14/3) cho biết Trạm vũ
trụ Mir sẽ rơi xuống Thái B́nh
Dương vào ngày 22/3, tức là
chậm 2 ngày so với kế hoạch.
Đồng thời, Chỉ huy Ban điều
khiển, ông Vladimir Solovyov, cũng tái
khẳng định rằng việc
hủy trạm Mir sẽ không ảnh hưởng
đến bất kỳ quốc gia nào.
Những người điều
khiển sẽ bắn một chuỗi 3 tên
lửa để đưa Mir xuống vùng
biển ở giữa New Zealand và Chile. Các
tên lửa được đặt trên
tàu vũ trụ Tiến bộ (Progress)
của Nga, nối với Mir. Gần như
toàn bộ tổ hợp 8 môđun này
sẽ bốc cháy ngay trong tầng khí
quyển. Tuy nhiên trạm vũ trụ có
thể làm văng ra khoảng 1.500
mảnh vụn, trong đó có những
mảnh kích thước tương
đương một xe hơi.
Hiện trạm Mir đang
tiếp tục hạ độ cao theo
đúng kế hoạch. Trong hai ngày qua,
trung b́nh mỗi ngày trạm hạ
thấp thêm khoảng 2 km và đang ở
độ cao cách trái đất 243,6 km.
Các quan chức Nga đă
cố gắng trấn an dư luận
rằng họ sẽ kiểm soát
được việc thả Mir, ngay
cả trong trường hợp thiếu năng
lượng hoặc máy tính gặp
sự cố. Ông Vladimir Solovyov cho
biết: “Chúng tôi dự báo 2 khả năng
xấu nhất là ắc quy hết và máy
tính trung tâm bị hỏng”. Trong
thực tế, ắc quy của Mir đă
cũ và không đảm bảo. Do
vậy, các chuyên gia đang phải cho Mir
quay trong quỹ đạo với tốc
độ thấp. Họ cũng tắt
phần lớn thiết bị trên
trạm để tiết kiệm năng
lượng.
Ban điều khiển
sẽ liên lạc với Mir khi quỹ
đạo của trạm hạ xuống
khoảng 50 km. Nếu có sự cố máy
tính ngăn cản việc kết
nối, họ sẽ điều chỉnh
Mir thông qua hệ thống máy tính và radio
riêng của tàu Tiến bộ.
Solovyov thừa nhận
rằng các thao tác có thể sẽ không
trơn tru như kế hoạch, nhưng
Nga vốn có kinh nghiệm trong việc
hủy các tàu vũ trụ. Ông cũng
chế nhạo các ư kiến cho rằng
vi khuẩn trên trạm vũ trụ có
thể đột biến và sẽ đe
dọa trái đất. Theo ông, nhiều
lần kiểm tra đă chứng tỏ
Mir an toàn và trong bất kỳ trường
hợp nào, tất cả vi khuẩn đều
sẽ chết hết khi trạm bốc
cháy.
Với trọng lượng
135 tấn, Mir là vệ tinh nhân tạo
lớn nhất từ trước đến
nay. Trong số các vật thể quay quanh
trái đất, chỉ mặt trăng là
có trọng lượng lớn hơn
trạm vũ trụ này.
Đoan Trang (theo
AP, CNN, 15/3).
|
|
Thứ năm, 15/3/2001, 17:18
(GMT+7) |
Discovery tránh rác vũ trụ
|
Trạm ISS với mô
đun Leonardo ở bên cạnh.
|
Hôm qua (14/3), James Wetherbee, chỉ huy tàu
con thoi Discovery, đă phải cho phóng các
tên lửa định hướng
của tàu sớm hơn kế hoạch
một chút để nâng tàu con thoi và
Trạm Không gian Quốc tế gắn kèm
với nó lên cao, vượt ra khỏi
đường đi của một
vật thể (rác) lơ lửng trong vũ
trụ.
“Rác” này chính là một
thiết bị giống như cái mỏ
cặp, cho phép các nhà du hành gắn ḿnh
vào cánh tay robot của tàu con thoi khi đi
ra ngoài không gian. Nó đă bị James Voss
đánh rơi trong chuyến ra ngoài hôm
11/3.
“Nó đă rời xa chúng tôi
ngay trong chuyến ra ngoài không gian đầu
tiên”, phát ngôn viên của NASA, Eileen
Hawley cho biết. Nhưng thiết bị
nặng chưa đầy 5 kg này không
đi xa hẳn khỏi tàu. Nếu
quỹ đạo của Discovery không
được nâng lên, mẩu "rác"
trên sẽ đi ngang qua Trạm Không gian
Quốc tế chưa đầy 60 m,
khoảng cách này là quá nguy hiểm.
Hawley cho biết,
theo chương tŕnh tàu con thoi sẽ nâng
quỹ đạo 3 lần để
đưa trạm vào quỹ đạo
phù hợp.
B.H
(theo CNN, 15/3).
|
|
Thứ sáu, 16/3/2001, 08:44 (GMT+7) |
NASA kết nối hai kính thiên văn
khổng lồ
|
"2 trong 1"
sẽ giúp quan sát rơ hơn.
|
Mới đây, Cơ quan Hàng không Vũ
trụ Mỹ (NASA) đă lắp ghép thành
công 2 kính thiên văn lớn nhất
thế giới thành một thiết
bị duy nhất có đường kính
lên tới 85 m. Thiết bị này mang tên
Dụng cụ đo giao thoa Keck,
được đặt tại Mauna
Kea ở Hawaii.
“Kết hợp thành công ánh
sáng từ 2 kính thiên văn lớn
nhất thế giới là một tiến
bộ khoa học vượt bậc. Nó
sẽ mở ra khả năng thu thập
được các h́nh ảnh về vũ
trụ rơ nét nhất từ trước
đến nay”, nhà nghiên cứu thiên văn
của NASA, Anne Kinney, cho biết.
Đêm 12/3, Kech đă
tạo ra được bức ảnh
tổng hợp về HD61294, một ngôi
sao mờ nhạt trong cḥm sao Lynx. Chùm sáng
do 2 kính thu nhận về được
giao thoa với nhau và chiếu vào một
camera. Nhờ sự kết hợp này, các
nhiễu h́nh ảnh do tầng khí
quyển trái đất gây ra đă
bị loại bỏ, ảnh thu được
trở nên rơ nét hơn.
NASA sẽ tiếp tục
kiểm tra cặp kính này trong vài tháng
tới, trước khi sử dụng nó
vào nhiều nhiệm vụ khác nhau.
Một trong số đó là tiếp
tục t́m kiếm các hành tinh nằm ngoài
hệ mặt trời của chúng ta.
Từ năm 1995, các nhà thiên
văn đă t́m thấy hơn 50 hành tinh
quay quanh các ngôi sao khác. Tuy nhiên, với công
nghệ hiện nay, họ chỉ có
thể t́m được các hành tinh
cực lớn cỡ sao Mộc, nằm
gần với các mặt trời
“phụ huynh” của chúng. Nhờ Keck,
các nhà khoa học sẽ phát hiện
được các hành tinh nằm xa hơn
- các hành tinh có nhiều khả năng nuôi
dưỡng sự sống.
Với việc kết
nối thành công này, dụng cụ đo
giao thoa của NASA đă đi vào
hoạt động trước một
dự án tương tự ở châu Âu
- Dự án về Kính thiên văn cực
lớn (VLT) tại Đài Quan sát của
Tây Âu đặt tại Chile. VLT bao
gồm 4 kính thiên văn cỡ 8,5 m.
Hiện 3 trong số đó đă đi vào
hoạt động.
B.H
(theo BBC, 16/3).
|
|
Thứ sáu, 16/3/2001, 11:27
(GMT+7) |
NASA thử nghiệm phi thuyền có
thể tái sử dụng
|
Tàu không gian X-40A.
|
Hôm thứ tư, NASA đă
hoàn thành chuyến đầu tiên trong
loạt cất cánh của X-40A, nhằm
mục đích thử nghiệm một
loại phi thuyền không người lái
có thể tái sử dụng.
X-40A có thể tự động
tách khỏi tàu con thoi và quay trở
về trái đất, hạ cánh độc
lập như một chiếc máy bay.
X-40A dài hơn 6 m, do nhà máy
Phantom, thuộc công ty Boeing, sản
xuất. Nó là sản phẩm thử
nghiệm của X-37. NASA dự định
đến năm 2003 sẽ triển khai
2 chuyến bay của X-37 khỏi tàu con
thoi. Ngoài X-37, NASA cũng đang
triển khai X-38, phi thuyền mà các thành
viên trong trạm vũ trụ quốc
tế có thể sử dụng để
quay trở về trái đất trong trường
hợp khẩn cấp.
Thử nghiệm được
thực hiện trên sa mạc Mojave.
Trực thăng quân đội nâng X-40A
lên độ cao gần 25.000 km. 74 giây
sau, X-40A bắt đầu tách ra và
tự hạ cánh. Con tàu vũ trụ cánh
ngắn này đạt tốc độ
gần 320 km/giờ trước khi
chạm đất. Theo ông Alan Brown, phát
ngôn viên Trung tâm Nghiên cứu của
NASA, đó là “một cú hạ cánh
tự động, ngay trên đường
trung tâm, có vẻ hoàn hảo”.
Đoan
Trang (theo AP, 15/3).
|
|
Thứ bảy, 17/3/2001,
09:37 (GMT+7) |
15 năm chinh phục vũ trụ
của Trạm Mir
|
Mir kết thúc
cuộc đời trong vinh quang.
|
Ngày 22/3, Mir, trạm vũ trụ vĩ
đại nhất cho đến
thời điểm này trong lịch
sử nghiên cứu vũ trụ
của toàn nhân loại sẽ trở
về trái đất. Mệnh lệnh
cuối cùng từ trung tâm điều
khiển mặt đất sẽ
được gửi tới trạm,
chỉ 45 phút trước khi nó lao
xuống mặt đất và bị phá
huỷ hoàn toàn.
Theo trung tâm kiểm soát các
chuyến bay không gian của Nga (TSOUP),
Trạm Không gian Mir (c̣n được
gọi là Trạm Hoà B́nh) vừa
thực hiện độ rơi kỷ
lục 2,7 km trong 24 giờ qua. Các chuyên
gia cho biết tốc độ rơi này
không gây lo ngại v́ tất cả các
hệ thống trên trạm đều
hoạt động b́nh thường.
Trong mấy ngày qua, Mir
đang rơi với vận tốc
trung b́nh 2 km/ngày. Theo các chuyên gia,
vận tốc rơi này là an toàn
nhất. Quỹ đạo của
trạm hiện đang ở độ
cao 240,9 km và TSOUP dự kiến sẽ
bắt đầu quá tŕnh huỷ
trạm Mir khi nó c̣n cách trái đất
220 km.
|
Điểm rơi
dự kiến của Mir cách New
Zealand gần 2.000 km.
|
Tàu hàng Tiến bộ
(Progress) nối ghép với trạm
sẽ đẩy trạm Mir 3 lần.
Thời gian phá huỷ sẽ không quá 24
giờ và Mir sẽ rơi khoảng 45 phút.
Phần lớn trạm sẽ bốc cháy
trong không trung, nhưng khoảng 1.500
mảnh vụn nặng tổng cộng
20 tấn sẽ rơi xuống vùng nam
Thái B́nh Dương, giữa New Zealand và
Chile, trong một khu vực rộng
khoảng 200 km và dài 6.000 km.
Những kỳ tích trong
lịch sử ngành vũ trụ
Đối với hàng
triệu người đang theo dơi bước
đi của Mir, việc trạm sẽ
bị tan thành nhiều mảnh khi
trở về trái đất khiến
nhiều người không khỏi bùi ngùi
nhớ đến một thời vàng
son của công cuộc nghiên cứu vũ
trụ ở Liên Xô. Mir, trạm vũ
trụ vĩ đại nhất cho đến
thời điểm này trong lịch
sử nghiên cứu vũ trụ đă
đi vào trái tim của nhân loại.
Được phóng lên vào
ngày 20/2/1986, nó là biểu tượng
của thành tựu nghiên cứu vũ
trụ Liên Xô. Các nhà du hành của
trạm đă lập một kỷ
lục vĩ đại nhất:
Trạm vũ trụ có tuổi thọ
dài nhất, thời gian bước ra
ngoài khoảng không lâu nhất (trước
khi các nhà du hành của trạm ISS
thực hiện chuyến làm việc ngoài
khoảng không hôm 11/3 vừa qua).
Năm 1994-1995, nhà du nhà Nga
valery Polyakov đă lập kỷ lục
là người làm việc lâu nhất
trên vũ trụ, 438 ngày. Từ năm
1992-1994, nhà du hành Sergei Avdeyev đă
từng lên trạm 3 lần và tổng
cộng thời gian làm việc trên
trạm là 747 ngày. Nhà du hành Nga Anatoly
Solovyov đă bước ra ngoài
khoảng không vũ trụ 16 lần,
tổng cộng 77 giờ, lập kỷ
lục là người bước ra ngoài
vũ trụ nhiều nhất và lâu
nhất. 2 nhà du hành cuối cùng trên
trạm Mir là Alexander Kaleri và Sergei Zaletin
đă trở về trái đất vào
tháng 6/2000.
Trạm Mir đă bay ṿng
quanh trái đất 80.000 lần, là nơi
tiến hành 23.000 thí nghiệm khoa
học. Trạm đă đón tiếp
104 người, bao gồm 42 nhà du hành vũ
trụ, các nhà nghiên cứu thiên văn
của Mỹ, Anh, Pháp, Đức và
nhiều quốc gia khác. Ngoài ra một
nhà báo Nhật và một công nhân công
ty bánh kẹo của Anh, người
đă chiến thắng trong một
cuộc thi với phần thưởng
là chuyến du lịch vào vũ trụ,
cũng đă từng là khách trên
trạm.
Nhiều năm qua, 5 môđun
đă được lắp ghép vào
Mir, khiến nó trở thành trạm vũ
trụ có những bộ phận bên ngoài
lớn nhất so với các trạm trước
đó, với trọng lượng
tổng cộng 143 tấn.
Quá thời hạn sử
dụng
Mir đă tồn tại trên
quỹ đạo đúng 15 năm, vượt
thời gian tính toán của các kỹ sư
thiết kế hơn 10 năm. Liên Xô
trước đây và Nga hiện nay
đă chi 4,2 tỷ USD để chế
tạo và duy tŕ sự tồn tại
của trạm. Người Nga từng
cho thuê trạm phục vụ hợp tác
nghiên cứu vũ trụ cũng như
có ư định biến Mir thành khách
sạn vũ trụ để t́m
kiếm thêm ngân sách cho việc duy tŕ nó.
Tuy nhiên, chi phí duy tŕ quá lớn. Tháng
10/2000, khi phi hành đoàn của Trạm
Không gian Quốc tế Alpha (ISS)
chuẩn bị lên quỹ đạo,
đồng thời do 2 sự cố
xảy ra trước đó vào năm
1997, Nga mới quyết định
đưa trạm về trái đất.
Hiện có nhiều người
lo ngại về việc trạm Mir rơi
xuống trái đất sẽ gây ra
một số tai nạn. Tuy nhiên các nhà
khoa học Nga khẳng định
sẽ không có sự cố ǵ và đang
cố gắng kiểm soát nó. Người
đứng đầu cơ quan nghiên
cứu vũ trụ Nga Yuri Koptev đă
tuyên bố trong buổi họp báo tháng
trước: “Trạm Mir đă
sống một cuộc đời
tuyệt vời và nó sẽ phải
kết thúc một cách tuyệt
vời”.
(Theo BBC, SGGP,
17/3)
|
|
Thứ bảy, 17/3/2001, 15:24
(GMT+7) |
Tàu vũ trụ Galileo thực hiện
chuyến bay cuối cùng
|
NASA sắp đến lúc
phải chia tay vĩnh viễn
với Galileo.
|
Theo thông báo hôm thứ năm
của NASA, sắp tới phi thuyền
Galileo sẽ thực hiện nhiệm
vụ quan sát các vệ tinh của sao
Mộc lần cuối, sau đó vào năm
2003 sẽ kết thúc hoạt động.
Như vậy, chuyến bay này
sẽ là chuyến thứ ba và cuối cùng
của Galileo, kể từ khi phi
thuyền được phóng từ tàu
con thoi Atlantis vào không gian (tháng 10/1989).
Theo kế hoạch, ngày 25/5 tới, Galileo
sẽ bay ở độ cao123 km trên
bề mặt Callisto (vệ tinh lớn
thứ hai trong tổng số 28 vệ tinh
của sao Mộc được phát
hiện cho đến nay). Dưới tác
động của lực hấp dẫn
từ Callisto, phi thuyền sẽ di
chuyển qua cả 2 cực của Io
(một trong các vệ tinh của sao
Mộc, có địa h́nh núi lửa
hoạt động rất mạnh).
Nhiệm vụ của Galileo là chụp
ảnh, đo lực từ và nghiên
cứu bụi cùng các hạt vật
chất nhỏ. Ngoài ra, phi thuyền cũng
sẽ kiểm tra quy mô hoạt động
trong quá khứ và hiện tại của
các núi lửa trên Io, t́m hiểu xem có
phải từ trường yếu
của Io là do vệ tinh tự tạo ra
hay không, đồng thời nghiên cứu
vành vật chất của sao Mộc.
Đến tháng 8/2003, Galileo sẽ
"kết thúc sự nghiệp vẻ
vang" - bốc cháy khi rơi vào bầu
khí quyển của sao Mộc.
Trong hơn 5 năm quay trên
quỹ đạo của sao Mộc,
Galileo đă mang lại cho các nhà khoa
học rất nhiều thông tin quư giá. Nó
cung cấp những bằng chứng
chứng tỏ rằng vệ tinh Europa có
đại dương nằm bên dưới
lớp băng bề mặt, ngoài ra, các
vệ tinh Ganymede và Callisto cũng có nước
mặn. Galileo c̣n ghi h́nh quá tŕnh hoạt
động của những ngọn núi
lửa trên Io.
Giám đốc dự án
Galileo của NASA, ông Eilene Theilig, cho
biết: “Galileo đă thành công vượt
mong đợi. Thật là buồn khi chúng
ta sắp đến lúc phải chia tay nó”.
Đoan Trang
(theo Reuters, 16/3)
|
|
Thứ hai, 19/3/2001, 09:06 (GMT+7) |
Discovery chuẩn bị rời ISS
|
Môđun Leonardo trở
về tàu Discovery.
|
Tối qua (18/3), tàu con thoi
Discovery của Mỹ đă sẵn sàng
rời Trạm Không gian Quốc tế
(ISS),sau khi hoàn thành nhiệm vụ chuyển giao 5 tấn thiết bị cho trạm. Để chuẩn bị cho chuyến bay trở về trái đất, từ sáng sớm, môđun Leonardo đă được tách
khỏi ISS và nối với Discovery.
Tuy nhiên, có vài rắc
rối khiến Leonardo rời ISS muộn
5 giờ so với kế hoạch. Một
lỗ ṛ xuất hiện tại khoang kín
ghép nối giữa môđun và trạm
không gian đă làm chậm quá tŕnh
hạ áp suất cần thiết trước
khi tháo chốt Leonardo. Ngoài ra, các chuyên
viên cũng mất khá nhiều thời
gian cho việc kiểm tra hai máy tính trên
tàu con thoi Discovery.
Cuối cùng, chuyên viên Andrew
Thomas đă sử dụng cánh tay robot
để tách Leonardo khỏi ISS và
trả nó về tàu con thoi Discovery thành
công. Ông vui sướng thông báo với
Trạm Điều khiển: “Leonardo
sắp về nhà rồi”. Nếu không
có ǵ thay đổi, Discovery sẽ hạ
cánh vào sáng thứ tư tới, tại
Trung tâm Vũ trụ Kennedy, Florida, Mỹ.
Ngoài mô đun Leonardo,
Discovery c̣n đưa 3 nhà du hành vũ
trụ trong nhóm đầu tiên trở
về trái đất. Ba người, Bill
Shepherd (Mỹ), Yuri Gidzenko và Sergei Krrikalyov
(Nga), đă ở trên ISS từ ngày
2/11/2000. Phi hành gia Bill Shepherd phát biểu:
“Bắt đầu với một
trạm không người ở, đến
nay chúng tôi đă xây dựng được
một trạm không gian đầy đủ
chức năng để các nhóm phi hành
gia sau này có thể tiến hành nghiên
cứu trên đó”.
Nhóm thứ hai đă lên thay họ từ 2 tuần trước và sẽ ở ISS trong thời gian từ 4-6 tháng. Nhóm cũng gồm 3 người - Yuri Usachev (Nga), Jame Voss và Susan Helms (Mỹ).
Đoan Trang (theo BBC, AP, 19/3).
|
|
Thứ ba, 20/3/2001, 09:30 (GMT+7) |
Chủ tịch Duma Quốc gia Nga kêu
gọi chế tạo Mir 2
|
Thiết bị từ
Mir có thể chuyến sang lắp
đặt Mir 2.
|
Hôm thứ hai, người
phát ngôn Duma Quốc gia Nga đă kêu
gọi Tổng Thống Vladimir Putin
giữ lại Trạm Mir nhằm
tạo ra tổ hợp không gian thay
thế Mir 2. Trong khi đó, các quan
chức vũ trụ Nga vẫn tiếp
tục chuẩn bị cho việc
huỷ trạm, sẽ diễn ra theo
dự đoán mới nhất là vào sáng
23/3.
Phát ngôn viên của Duma
Quốc gia Nga, Gennady Seleznyov, cho biết,
một pḥng thí nghiệm không gian
mới mang tên Mir 2 sẽ đảm
bảo cho Nga theo kịp Mỹ trong chương
tŕnh nghiên cứu vũ trụ. Trong
bức thư gửi Tổng thống
Putin đề ngày 7/3, được công
bố hôm qua, Seleznyov đề nghị
Nga lập quỹ xây dựng trạm
mới bằng cách yêu cầu Mỹ
trả tiền cho các nhà du hành Nga làm
việc trên Trạm Quốc tế (ISS):
“Chúng tôi muốn sử dụng số
tiền thu được từ đó
để xây dựng Tổ hợp Không
gian Quốc gia mang tên Mir 2 trên quỹ
đạo”.
Theo ông, Mir 2 có thể
được thiết kế dựa trên
một môđun dự trữ của Nga
đă góp phần tạo nên ISS.
Trạm Mir cần được
giữ lại để các thiết
bị khoa học có thể được
chuyển từ đó sang Mir 2.
Seleznyov, cũng như
nhiều thành viên khác của Đảng
Cộng sản trong Duma, rất đau ḷng
về việc Mir, "một cựu
chiến binh" vũ trụ 15 năm
tuổi, sẽ bị thả rơi
khỏi quỹ đạo trong tuần này.
Họ coi sự ra đi của nó như
một biểu tượng cho sự suy
tàn của thời kỳ hậu Liên Xô,
và thật chua xót hơn khi vào tháng
tới, Nga sẽ kỷ niệm 40 năm
ngày Yuri Gagarin, người đầu tiên
đi vào vũ trụ (12/4).
Sergei Zhiltsov, Phát ngôn viên
của Tổ hợp Xây dựng Tên
lửa và Vũ trụ Khrunichev (Tổ
hợp đă xây dựng Mir), cho
biết một môđun ISS dự
trữ th́ có, nhưng triển vọng
về một trạm Mir mới th́
rất xa vời.
Theo các tính toán mới
nhất, Mir sẽ chạm mặt
biển vào sáng thứ sáu, tức 23/3,
trễ hơn một ngày so với
dự tính trước đây. Thời
điểm rơi chính xác vẫn chưa
rơ ràng và phụ thuộc và t́nh
trạng hoạt động của các
pin mặt trời trên trạm. Cách
mặt đất 40-50 km, Mir sẽ
bị vỡ ra làm 1.500 mảnh, nặng
tổng cộng hơn 20 tấn, lao
xuống với tốc độ đủ
lớn để xuyên qua một bức
tường bê tông dày 2 m.
B.H
(theo Reuters, 20/3
|
|
Thứ tư, 21/3/2001, 11:11
(GMT+7) |
Đă xác định thời điểm
phá huỷ Mir
|
Mô h́nh Mir khi cháy.
|
Nga khẳng định
việc phá hủy trạm Mir sẽ diễn
ra lúc 9h30' Matxcơva ngày 23/3 (tức
13h30', Hà Nội). Một nhóm 50 nhà khoa
học và du hành vũ trụ Nga đă
tới Suva, thuộc quần đảo
Fiji trên Thái B́nh Dương, để
quan sát quá tŕnh phá huỷ.
Fiji cách điểm dự
định rơi của trạm
khoảng 300 km. Gần 20 tấn mảnh
vỡ, tương đương
với 1/7 khối lượng của
trạm Mir, sẽ rơi xuống trái
đất.
(Theo Lao Động,
21/3)
|
|
Thứ tư, 21/3/2001, 13:23
(GMT+7) |
Discovery chưa hạ cánh được
v́ thời tiết xấu
Dự báo thời tiết sáng nay (21/3) - trời nhiều mây, gió mạnh và mưa ở đường băng nơi Discovery hạ cánh - khiến 3 nhà du hành trong nhóm đầu tiên lên Trạm Không gian Quốc tế sẽ về chậm mất ít nhất 1 tiếng rưỡi so với dự kiến. Con tàu phải bay thêm một ṿng quanh trái đất.
NASA đă tính đến
khả năng đổi hướng
Discovery - cho nó hạ cánh ở điểm
dự pḥng trên sa mạc Mojave, California,
hoặc để con tàu bay trong không
gian thêm một ngày nữa. Bill Shepherd,
phi hành gia người Mỹ và 2
bạn đồng hành Nga là Yuri Gidzenko
và Sergei Krikalev, cho biết đối
với họ, việc phải ở
lại trên quỹ đạo thêm
một thời gian ngắn không thành
vấn đề, nhất là sau khi
họ đă sống trong trạm không
gian suốt hơn 4 tháng (từ ngày
2/11/2000). Tuy nhiên, họ muốn hạ cánh
ở Căn cứ Không quân Edwards,
California hơn v́ gần đó có 3 người
vợ của họ đang mong ngóng
chồng trở về.
Điệp vụ hoàn thành
Khi nhóm phi hành gia bắt
đầu làm nhiệm vụ, ISS là
một trạm “chết”, với
những điều kiện hết
sức khắc nghiệt. Họ là
những người đầu tiên
sống ở đây và phải
đương đầu với
mọi khó khăn. Giờ đây, khi 3
người hoàn thành nhiệm vụ,
ISS đă trở thành tổ hợp
kỹ thuật hiện đại
với đầy đủ chức năng
của một pḥng thí nghiệm trong không
gian.
Bill Shepherd phát biểu
rằng việc quan trọng nhất mà
ông phải làm trong sứ mệnh
của ḿnh, hay nói đúng hơn, trong
sự nghiệp ở NASA, là chuyển
giao quyền điều khiển
trạm không gian cho người chỉ
huy mới, phi hành gia người Nga Yuri
Usachev. Shepherd gọi đó là “một
ngày lịch sử trên vũ trụ”.
Lên đường trở về trái
đất, ông có rất nhiều
cảm xúc vui, buồn lẫn lộn:
“Tôi buồn v́ phải rời ISS, nhưng
lại sung sướng v́ sắp
được đoàn tụ hạnh phúc
trên mặt đất với gia đ́nh
bè bạn”.
Theo kế hoạch, NASA
sẽ tiến hành kiểm tra sức
khỏe cả 3 người. Sau
nhiều tháng sống trong t́nh trạng
không trọng lượng, cơ, xương
và hệ thống miễn dịch
của họ chắc đă yếu
đi nhiều.
Đoan
Trang (theo AP, 21/3
|
|
Thứ năm, 22/3/2001,
10:52 (GMT+7) |
Không c̣n cơ hội cứu văn Mir
Trạm không gian Mir của Nga
đă vượt qua “biên giới”
cuối cùng vào hôm qua (21/3), đang rơi
xuống điểm mà tại đó
kế hoạch phá huỷ nó không thể
đ́nh chỉ được nữa,
một quan chức của trạm điều
khiển mặt đất Nga cho biết.
Quỹ đạo của Mir
đă hạ thấp xuống vài trăm
mét so với độ cao 220 km. Ở
độ cao này, trung tâm điều
khiển mặt đất sẽ bật
thiết bị lái của trạm,
nhờ đó động cơ của
trạm được khởi động
để làm chậm quá tŕnh rơi và
đưa nó lao xuống trái đất.
Trạm không gian 15 năm
tuổi này đă sống lâu hơn
tuổi thọ dự kiến của nó năm
lần, đưa nước Nga trở
thành quốc gia hàng đầu trên
thế giới trong việc đưa con
người lên vũ trụ dài hạn.
Mir cũng sẽ là vật thể nhân
tạo lớn nhất từ trước
tới nay va chạm vào trái đất.
Phó chỉ huy chuyến bay
của Mir, Viktor Blagov, cho biết chưa có
bất cứ dấu hiệu đáng
ngại nào về việc Mir sẽ đổi
hướng và trượt mục tiêu
của nó, một vệt dài khoảng
5.900 km trên vùng biển không có người
sinh sống, ở Nam Thái B́nh Dương.
Các mảnh vỡ chưa cháy
hết của Mir sẽ va chạm với
trái đất vào khoảng 6h20’- 6h30’
ngày 23/3 theo giờ GMT (tức
13h20’-13h30’ Hà Nội). Các phần
phụ bên ngoài trạm sẽ bốc cháy
khi Mir hạ độ cao từ 108 km
xuống 96 km. Khi xuống độ cao
khoảng 48-40 km, bộ phận chính
của trạm sẽ nổ tung.
B.H (theo
Reuters, 22/3)
|
|
Thứ sáu, 23/3/2001, 09:19 (GMT+7) |
"Trạm Mir đă nằm trong
tầm kiểm soát"
|
Mir sẽ rơi gần
New Zealand, Fiji và Australia.
|
Ông Vladimir Solovyov, Giám đốc
Mir, chỉ huy nhóm điều khiển cho
biết. Đến trưa hôm qua (giờ
Matxcơva), các nhân viên điều
khiển mặt đất đă tái
kiểm soát được trạm và
để nó quay với tốc độ
ổn định, chuẩn bị rơi
xuống trái đất.
Trước đó, máy tính
trên trạm vẫn gửi dữ liệu
về trái đất nhưng không
nhận được thông tin phản
hồi.
Nếu không có ǵ thay đổi,
trạm Mir sẽ rơi xuống biển
hôm nay, vào khoảng 9h45’ (giờ Matxcơva),
tức 13h45’ (giờ Hà Nội).
Hiện tại, cơ quan hàng
không Nga vẫn chưa xác định
được cụ thể vị trí rơi
của những mảnh vụn từ Mir.
Điểm hạ cánh của Mir cũng
bị thay đổi do có biến động
trong bầu khí quyển. Phó Chỉ huy
chuyến bay của Mir, Victor Blagov,
khẳng định rằng các mảnh
vụn sẽ rơi cách xa những vùng có
người ở. Tuy vậy, chính
phủ các nước thuộc vành đai
châu Á - Thái B́nh Dương vẫn
khuyến cáo nhân dân nên sẵn sàng t́m nơi
ẩn nấp.
Đoan Trang (theo
CNN, 23/3
|
|
Thứ sáu, 23/3/2001,
09:52 (GMT+7) |
Quá tŕnh hạ bỏ Trạm Mir
đă bắt đầu
|
Quang cảnh pḥng
điều khiển mặt đất.
|
Vào lúc 7h33' sáng nay giờ Hà
Nội (3h33' - Matxcơva), toàn bộ
hệ thống mặt đất theo dơi
trạm Mir đă xác nhận một
chớp nổ trên quỹ đạo.
Đó là các tên lửa của tàu
vận tải Progress phát động
theo đúng lịch tŕnh, tạo xung
lực hăm đầu tiên cho Mir. VnExpress
sẽ tường thuật quá tŕnh hủu
trạm Mir theo các thông tin nhận
được từ Trung tâm Điều
khiển bay của Nga.
Việc huỷ bỏ
tổ hợp Mir chỉ có thể an toàn
cho mặt đất nếu nó
được thực hiện thành công
trước ngày 26/3. Nếu không,
từ 27/3, trạm vũ trụ nặng
131 tấn này sẽ tự rơi,
xuống bất cứ đâu, ngoài
khả năng điều khiển
của con người.
Quá tŕnh này phải
diễn ra theo 4 thời điểm
quyết định: 1- Thay đổi tư
thế trên vũ trụ; 2- Chỉnh
đường bay rời quỹ đạo
cũ, hướng về trái đất;
3- Tên lửa tạo động lực
hăm cuối cùng cho Mir; 4- Rơi vào ḷng
đại dương.
Bước thứ nhất
đă được thực hiện thành
công đêm qua, rạng sáng nay. Tổ
hợp Mir đă “xoay ḿnh” để
các động cơ của tàu vận
tải Progress (đă nối liền
với Mir) hướng về phía
mặt trời, c̣n bản thân Trạm
th́ “nh́n” về trái đất.
Giả thử việc thay đổi tư
thế không thành công, th́ theo kế
hoạch dự pḥng, nỗ lực này
chỉ có thể được
thực hiện lại sau một ngày
đêm.
Vào lúc 4h55 (tất cả
thông tin thời gian sau đây đều
theo giờ Hà Nội) sáng nay, Trung tâm
Điều khiển bay của Nga đă
gửi một chương tŕnh vào
hệ thống vi tính trên tàu Progress
nhằm ra lệnh kích hoạt động
cơ đẩy của nó. Nếu v́ lư
do nào đó, máy tính của Progress không
nạp được chương tŕnh,
th́ vào lúc 6 giờ sáng, các chuyên gia Nga
sẽ phải gửi một chương
tŕnh khác vào máy tính của chính
Trạm Mir. Nhưng đáng mừng là
nỗ lực đầu tiên đă thành
công, mặc dù bị chậm hơn
kế hoạch 25 phút. Lúc 8 giờ,
Kỹ sư trưởng Trung tâm Điều
khiển bay Mikhail Govich cho biết,
việc chậm trễ này không ảnh
hưởng ǵ đến toàn bộ quá
tŕnh hạ cánh.
Các động cơ hăm
đă hoạt động 1.294 giây,
tức là khoảng 22 phút. Trong quá tŕnh
đó Mir đă giảm ngay tốc độ,
chậm hơn trước 300 m/giây. Theo
quan sát từ mặt đất, do chưa
đi vào vùng khí quyển đậm
đặc, Mir chưa bị một thương
tổn nào. Nó đang trên quỹ đạo,
điểm xa nhất cách trái đất
219,2 km và gần nhất là 188,2 km,
một ṿng quanh trái đất hết
88 phút 2 giây.
Mệnh lệnh khởi
động xung lực hăm lần hai
đă được gửi lên Progress
và nó sẽ được thực
hiện vào khoảng 9 giờ khi Mir bay
trong vùng quan sát của Nga trên khu
vực Petropavlovsk - Kamchatka.
VnExpress sẽ tiếp
tục thông tin về Trạm Mir trong
những giờ tới.
T.Đ.T.
|
|
Thứ sáu, 23/3/2001,
11:40 (GMT+7) |
Mir và thành tựu 15 năm nghiên
cứu
|
Mir, niềm
tự hào của Liên bang Xô
Viết.
|
Trong khoảng 23.000 thí
nghiệm đă được
tiến hành trên Trạm Mir,
những thử nghiệm có liên
quan đến y học không gian và
sự thích ứng của cơ
thể người trong t́nh
trạng không trọng lực
đem lại kết quả phong
phú và đáng chú ư nhất.
Hiệu quả
của Mir trong 15 năm tồn
tại của nó là một trong những
kỳ tích khoa học lớn
nhất của thế kỷ
20, thậm chí nó c̣n hơn cả
kỳ tích, nếu chúng ta biết
rằng Mir ban đầu được
dự tính chỉ hoạt động
trong 5 năm. Sau khi Mir không c̣n,
cộng đồng khoa học
sẽ tiếp tục công cuộc
nghiên cứu của ḿnh trên
Trạm ISS (dự kiến lớn
gấp đôi Mir). Nhưng
chắc chắn mọi người
sẽ phải nhớ măi Mir v́
những kết quả nghiên
cứu khoa học từ Mir
vẫn được áp dụng
để xây dựng ISS.
Con người trong
điều kiện không trọng
lượng
Ông Antonio Guell,
phụ trách Ban Khoa học Đời
sống của Trung tâm Nghiên
cứu Không gian Quốc gia Pháp
(CNES), cho biết: “Trong không gian,
con người là một h́nh
mẫu nghiên cứu về t́nh
trạng lăo hóa nhanh và có thể
chuyển hồi ngược
lại”. Mất ổn định
về áp lực mạch và hệ
thống tim mạch, mất ổn
định về hệ thống
thần kinh - cơ, cơ bắp
bị nhăo đi và tủy
sống bị hao hụt, là
một số triệu chứng do
t́nh trạng phi trọng lực gây
ra. Các phi hành gia đă phải
học cách thích ứng với nó.
Tập luyện
thể lực - xe đạp
cố định hoặc thảm
chạy (tập ít nhất 2
giờ/ngày) - là một yêu
cầu bắt buộc với
tất cả phi hành gia. Khi
tập như vậy, hệ
thống dây néo sẽ giữ cho
họ có cảm giác gắn
xuống “đất” để
việc tập luyện có
hiệu quả hơn. Các phi hành
gia thường phải mặc
một loại quần giúp máu lưu
thông xuống dưới chân
để hệ tuần hoàn máu
không bị rối loạn. Tuy nhiên,
những bài tập trên vẫn không
ngăn được t́nh
trạng mất tủy sống. Thông
thường, sau khi trở lại
mặt đất, thời gian
hồi phục số tủy
sống đă mất bao giờ cũng
dài hơn thời gian đă ở
trong không gian.
Cơ chế
hoạt động của năo
Các phi hành gia
chấp nhận dùng cơ thể
ḿnh cho các thí nghiệm nhằm
kiểm soát t́nh trạng sức
khỏe, mở rộng ra cho
việc quan sát các loại
bệnh thông thường trên
mặt đất như bệnh
loăng xương. Họ cũng
được dùng làm cơ
sở thí nghiệm cho việc khám
phá các cơ chế căn bản
bởi t́nh trạng không trọng
lực là điều kiện
tuyệt vời để t́m
hiểu về hoạt động
của năo và các cơ quan vận
động thăng bằng
(vốn kiểm soát sự vận
động cũng như tư
thế của người). Năo
bộ định trước tác
động của trọng
lực đối với các chi
của cơ thể và đồ
vật. Đó cũng chính là lư
do giúp chúng ta có thể cầm
một trái dâu nhỏ mà không bóp
nát nó. Hiểu biết này
được áp dụng cho cơ
chế vận hành của robot
trong việc lắp ráp ISS.
Khoa học vật
liệu
T́nh trạng bay trong
không gian loại trừ được
các hiện tượng của áp
lực thủy tĩnh học,
của sự đối lưu và
sự lắng đọng. Đây
chính là điều kiện giúp
hiểu được sự tinh
khiết gần như tuyệt
đối của vật liệu
(giúp cải thiện một
số quy tŕnh công nghiệp)
hoặc giúp sản xuất các
tinh thể protein dùng trong sinh
học và dược học.
Điều kiện đặc
biệt trên quỹ đạo cũng
cho phép hiểu được cơ
chế vận động của
chất lỏng, ứng dụng
cho các lĩnh vực khác nhau như:
Tích trữ nhiên liệu trong không
gian, làm lạnh các thiết
bị hồng ngoại hoặc
sinh học…
Mir c̣n giúp tiến hành
các thí nghiệm để
hiểu rơ liệu các tế bào
hữu cơ t́m thấy trên các
thiên thạch có thể tồn
tại trong những điều
kiện cực kỳ khắc
nghiệt (nhiệt độ
cực cao, tia cực tím…) hay không.
|
1. Tàu Progress; 2.
Môđun Kvant-1 3. Môđun chính
4-7. Các môđun khác.
|
"Giải
phẫu học" trạm Mir
Người ta đă
mất 10 năm (dự kiến ban
đầu là 5 năm) để
lắp ráp được trạm
không gian Mir như ta thấy
hiện nay: nặng 131 tấn,
với 6 môđun tựa như 6
chiếc b́nh nước nối vào
nhau thành h́nh chữ T. Tất
cả các môđun này đều
được phóng lên không gian
bằng tên lửa Proton. Ngoại
trừ môđun chính, 5 cái c̣n
lại đều có xuất
xứ từ chương tŕnh
trạm không gian quân sự Almaz.
Môđun chính (Core
module): Đựoc phóng lên ngày
20/2/1986, nặng 20,4 tấn, dài 13
m với đường kính 4,1 m.
Khoảng không gian ở được
90 m3 của nó được dùng
làm trung tâm điều khiển
bay cho trạm, làm nơi tập
luyện thể lực và thực
hiện một số nghiên
cứu khoa học. Phía đuôi môđun
chính có thiết bị cập
mạn cho các tàu không gian lên
tiếp tế.
Môđun Kvant-1:
Phóng lên ngày 12/3/1987, nặng 11
tấn, dài 5,8 m với đường
kính 4,1 m, tạo ra 40 m3 không gian
ở. Bộ phận này, nối
ở phần sau của Mir,
chủ yếu dành cho việc nghiên
cứu vật lư thiên văn và
một phần nhỏ cho các thí
nghiệm về sinh học.
Môđun Kvant-2:
Phóng lên ngày 6/12/1989, nặng 18,5
tấn, dài 13,7 m với đường
kính 4,3 m, không gian ở 61 m3. Nó là
“đầu tàu” cho 3 môđun khác
được phóng lên sau đó.
Kvant-2 được gắn ở
phía trước của Mir, có
thiết bị chứa nước
uống, ôxy và thực phẩm.
Đây cũng là cửa ngơ cho các
phi hành gia bước ra ngoài không
gian. Nó là nơi thực hiện các
thí nghiệm về công nghệ
sinh học và quan sát địa
cầu.
Môđun Kristall:
Phóng lên ngày 10/6/1990, có cùng kích
thước với Kvant-2. Nó
được đặc biệt
dùng cho việc chế tạo
vật liệu trong t́nh trạng
không trọng lực. Nó được
trang bị hệ thống cho phép
tàu con thoi Bourane cập mạn vào
trạm (nhưng việc này chưa
bao giờ được thực
hiện).
Môđun Spektr:
Phóng lên ngày 1/6/1995 và được
lắp vào vị trí của
Kristall. Nó là trung tâm năng lượng
của Trạm Mir nhờ vào 2
tấm pin mặt trời 7.000 W. Tháng
6/1997, việc cập mạn không
thành của tàu Tiến Bộ
(Progress) đă làm hỏng 2
tấm pin này khiến trạm
bị mất một phần năng
lượng. Môđun Spektr
được trang bị các
thiết bị dùng quan sát địa
cầu và các tia phóng xạ X và
Gamma trong vũ trụ, thoạt
đầu dự kiến thực
thi các thí nghiệm có liên quan
đến “cuộc chiến tranh
giữa các v́ sao”.
Môđun Priroda:
Phóng lên ngày 27/4/1996, được
kết nối đối diện
với môđun Kristall. Nó có
nhiệm vụ tăng cường
khả năng quan sát của Mir hướng
về địa cầu nhằm
nghiên cứu về mây, đại
dương, tầng ozon và tác
động của các hoạt
động công nghiệp đối
với hiệu ứng nhà kính.
(Theo Le
Monde)
|
|
|
Thứ sáu, 23/3/2001, 13:40 (GMT+7) |
Trạm Mir bắt đầu tan ră
|
Mir, tại thời
điểm tên lửa tạo xung
lực hăm đang hoạt động.
|
Xung lực “hăm phanh”
thứ ba (cuối cùng) đă được
thực hiện thành công vào lúc 12h08' trưa
nay giờ Hà Nội khi các tên lửa
đẩy của tàu vận tải
Progress (gắn kết với Trạm Mir)
phát động ngược chiều bay
của tổ hợp này trong ṿng 22 phút.
Hồi 12h44', Mir đi vào vùng khí
quyển đậm đặc và bắt
đầu rơi tự do. Từ lúc này,
con người không thể điều
khiển được nó nữa.
Các tên lửa của tàu
Progress đă hoàn thành sứ mệnh
của ḿnh vào lúc 12h31' và sẽ măi măi
im lặng. Khi đó Trạm
Mir bay trên vùng trời phía bắc châu
Phi.
Khi Mir đi vào vùng khí
quyển đậm đặc (cao 100 km),
các tấm pin mặt trời là những
bộ phận đầu tiên găy rời
khỏi tổ hợp. Các bộ phận
khác cũng đang lần lượt rơi
rụng khỏi môđun chính. Trạm Mir
và các mảnh vỡ của nó đang lao
nhanh xuống vùng đại dương có
toạ độ ước tính là 160
độ kinh Tây và 40 độ vĩ
Nam. Vùng ảnh hưởng nằm trên Thái
B́nh Dương, có diện tích khoảng
1.500 km vuông.
Người đứng
đầu Cơ quan Vũ trụ Nga
PosAviaKosmos, Yuri Koptev, khẳng định
không mảnh vỡ nào có thể rơi
xuống các nước ở khu vực lân
cận, như Australia và Nhật Bản.
Đến nay đă có thể biết khá
chính xác điểm rơi của Mir, nhưng
các chuyên gia c̣n chưa khẳng định
được số lượng các
mảnh vỡ. Kỹ sư trưởng
Trung tâm Điều khiển Mikhail Pronin
cho biết, những mảnh lớn
nhất sẽ nặng tới 2,75 tấn,
rơi xuống biển với tốc
độ 1.000 km/h.
Quá tŕnh hạ bỏ
Trạm Mir
|
Mir, tại thời
điểm bắt đầu vào
bầu khí quyển.
|
Vào lúc 7h33' sáng nay giờ Hà
Nội (3h33' - Matxcơva), toàn bộ
hệ thống mặt đất theo dơi
Trạm Mir đă xác nhận một
chớp nổ trên quỹ đạo.
Đó là các tên lửa của tàu
vận tải Progress phát động theo
đúng lịch tŕnh, tạo xung lực hăm
đầu tiên cho Mir. Việc
huỷ bỏ tổ hợp Mir chỉ
có thể an toàn cho mặt đất
nếu nó được thực hiện
thành công trước ngày 26/3. Nếu không,
từ 27/3, trạm vũ trụ nặng
131 tấn này sẽ tự rơi,
xuống bất cứ đâu, ngoài
khả năng điều khiển
của con người.
Quá tŕnh này phải diễn
ra theo 4 thời điểm quyết định:
1- Thay đổi tư thế trên vũ
trụ; 2- Chỉnh đường bay
rời quỹ đạo cũ, hướng
về trái đất; 3- Tên lửa
tạo động lực hăm cuối cùng
cho Mir; 4- Rơi vào ḷng đại dương.
Bước thứ nhất
đă được thực hiện thành
công đêm qua, rạng sáng nay. Tổ
hợp Mir đă “xoay ḿnh” để các
động cơ của tàu vận
tải Progress (đă nối liền
với Mir) hướng về phía mặt
trời, c̣n bản thân trạm th́ “nh́n”
về trái đất. Giả thử
việc thay đổi tư thế không
thành công, th́ theo kế hoạch dự pḥng,
nỗ lực này chỉ có thể
được thực hiện lại sau
một ngày đêm.
Vào lúc 4h55' sáng nay, Trung tâm
Điều khiển của Nga đă
gửi một chương tŕnh vào
hệ thống vi tính trên tàu Progress
nhằm ra lệnh kích hoạt động
cơ đẩy của nó. Nếu v́ lư
do nào đó, máy tính của Progress không
nạp được chương tŕnh,
th́ vào lúc 6 giờ sáng, các chuyên gia Nga
sẽ phải gửi một chương
tŕnh khác vào máy tính của chính Trạm
Mir. Nhưng đáng mừng là nỗ
lực đầu tiên đă thành công,
mặc dù bị chậm hơn kế
hoạch 25 phút. Lúc 8 giờ, Kỹ sư
trưởng Trung tâm Điều khiển
Mikhail Govich cho biết, việc chậm
trễ này không ảnh hưởng ǵ
đến toàn bộ quá tŕnh hạ cánh.
Các động cơ hăm
đă hoạt động 1.294 giây,
tức là khoảng 22 phút. Trong quá tŕnh
đó Mir đă giảm ngay tốc độ,
chậm hơn trước 300 m/giây. Theo
quan sát từ mặt đất, ở
thời điểm đó, do chưa đi
vào vùng khí quyển đậm đặc,
Mir chưa bị một thương
tổn nào. Nó ở trên quỹ đạo
có điểm xa nhất cách trái đất
219,2 km và gần nhất là 188,2 km,
một ṿng quanh trái đất hết 88
phút 2 giây.
Xung lực hăm lần hai
đă được thực hiện thành
công vào lúc 9h01.
T.Đ.
|
|
|
Thứ sáu, 23/3/2001, 16:54 (GMT+7) |
Trạm Mir không c̣n nữa
|
Mảnh vụn của Mir bay
qua bầu trời Fiji. |
Thay v́ nâng cốc mừng sự
kết thúc hoàn hảo một chương tŕnh
không gian phức tạp vào bậc nhất, trên
khuôn mặt của các nhà khoa học tại
Trung tâm Điều khiển lại tràn đầy
nước mắt. Trạm Mir, biểu tượng
của thời đại nước Nga
thống trị trong lĩnh vực vũ
trụ, đă chết.
Trở về với đất
mẹ, trạm vũ trụ vĩ đại
này đă bùng cháy đầy kiêu hănh trên
bầu trời từ độ cao 100 km. Đúng
13h00' trưa nay (23/3) giờ Hà Nội,
“nắm xương tàn” của nó
(khoảng 20-27 tấn các mảnh vỡ) đă
đổ xuống vùng biển thuộc
quần đảo Fiji, hoàn toàn chính xác theo tính
toán của các chuyên gia Nga.
Thế giới thở phào
nhẹ nhơm sau những lo ngại được
nêu trên báo chí mấy ngày qua rằng Mir có
thể rơi không đúng chỗ do khả năng
kỹ thuật của Nga hoặc do
“thiếu trách nhiệm” hay thậm chí “sơ
suất cố ư”... Nhật Bản, nước
cuối cùng mà Trạm Mir bay qua, đă đặt
toàn bộ lực lượng cứu nạn
của ḿnh trong t́nh trạng báo động.
Bộ Quốc pḥng Mỹ th́ đặt
tất cả hệ thống rađa và kính
thiên văn của nước này tập
trung theo dơi quá tŕnh hạ cánh của Mir. Cũng
v́ lư do an toàn, các chuyến bay dân
dụng giữa Chile và Tahiti, giữa Australia và
New Zealand trong hai ngày thứ năm và
thứ sáu đă bị huỷ bỏ.
Nhưng không phải ai trên hành
tinh này cũng muốn tránh xa sự kiện
Trạm Mir rơi. 50 nhà vũ trụ học
từ một số nước, chờ
sẵn ở quần đảo Fiji, đă
được chứng kiến tận
mắt cảnh tượng kỳ vĩ đó
trong hơn 3 phút. Sau đó họ lập
tức ngồi vào máy bay, cất cánh tới
vùng biển Trạm Mir rơi để quan sát.
Bất chấp cảnh báo
của chính quyền địa phương,
27 thuyền đánh cá đă ở lại
gần vùng nguy hiểm từ hôm qua, giờ
đây đang hối hả tiến hành
cuộc săn vớt các mảnh vụn
nổi của Mir với hy vọng kiếm
được những khoản tiền
lớn.
Mir rơi tự do
|
Thông điệp cuối
cùng Mir gửi về Trái đất. |
Trước đó, xung lực
“hăm phanh” thứ ba (cuối cùng) đă
được thực hiện thành công vào lúc
12h08' trưa nay giờ Hà Nội khi các tên
lửa đẩy của tàu vận tải
Progress (gắn kết với Trạm Mir) phát
động ngược chiều bay của
tổ hợp này trong ṿng 22 phút. Hồi
12h44', Mir đi vào vùng khí quyển đậm
đặc và bắt đầu rơi tự
do. Từ lúc đó, con người không
thể điều khiển được nó
nữa.
Các tên lửa của tàu Progress
đă hoàn thành sứ mệnh của ḿnh vào
lúc 12h31' và sẽ măi măi im lặng. Vào
thời điểm đó, trạm Mir đang
bay trên vùng trời phía bắc châu Phi.
Khi Mir đi vào vùng khí quyển
đậm đặc (cao 100 km), các tấm pin
mặt trời là những bộ phận
đầu tiên găy rời khỏi tổ
hợp. Các bộ phận khác sau đó cũng lần
lượt rơi rụng khỏi môđun
chính. Trạm Mir và các mảnh vỡ của
nó lao nhanh xuống vùng đại dương
có toạ độ ước tính là 160
độ kinh Tây và 40 độ vĩ Nam. Vùng
ảnh hưởng nằm trên Thái B́nh Dương,
có diện tích khoảng 1.500 km vuông.
Người đứng đầu
Cơ quan Vũ trụ Nga RosAviaKosmos, Yuri
Koptev, khẳng định không mảnh
vỡ nào có thể rơi xuống các nước
ở khu vực lân cận, như Australia và
Nhật Bản. Đến nay các chuyên gia chưa
khẳng định được số lượng
các mảnh vỡ. Kỹ sư trưởng
Trung tâm Điều khiển Mikhail Pronin cho
biết, những mảnh lớn nhất có
thể nặng tới 2,75 tấn, rơi
xuống biển với tốc độ
1.000 km/h.
T.Đ.T
|
|
Thứ bảy, 24/3/2001, 10:45 (GMT+7) |
Trung Quốc sẽ phóng vệ tinh cho
Intersat năm 2002
Hôm qua (23/3), tập đoàn Công
nghiệp Đại Thành Trung Quốc và công
ty ASTRIUM của châu ÂU đă kư kết
một hợp đồng dịch vụ,
theo đó, mùa xuân năm tới, vệ tinh
địa tĩnh Intersat APR-3 do ASTRIUM chế
tạo sẽ được một tên
lửa Trường Chinh-3ll đưa lên
quỹ đạo. Điểm cất cánh là
một trung tâm phóng vệ tinh ở tỉnh
Tứ Xuyên.
Đây sẽ là lần thứ
hai, Tổ chức Viễn thông Vệ tinh
Quốc tế Intersat, chọn Trường
Chinh-3ll là phương tiện vận
chuyển, sau dự án thất bại năm
1996, khi cả tên lửa vận chuyển và
vệ tinh đă nổ tung chỉ ít phút sau
khi cất cánh.
Các chuyên gia Trung Quốc đă
thực hiện rất nhiều cải
tiến dựa trên việc nghiên cứu tai
nạn này. Đến nay, thế hệ tên
lửa vận tải Trường Chinh đă
thực hiện 23 lần phóng thành công,
trong đó 4 lần do Trường Chinh-3ll
thực hiện.
Intersat APR-3 sẽ làm việc
trong 12 năm. Tầm hoạt động
của nó bao trùm bầu trời Trung
Quốc, Nga , Ấn Độ và Trung Đông,
cung cấp các bản tin phát thanh và
truyền h́nh, viễn thông và dịch
vụ Internet.
B.H. (theo Tân
Hoa Xă, 23/3)
|
|
Mạng máy tính của ISS hoạt động
trở lại
|
Cánh tay robot mới được
lắp vào trạm không gian.
|
Từ Trạm Không gian Quốc tế
(ISS), phi hành gia Mỹ Susan Helm báo về mặt
đất: “Chúng ta kết nối được
rồi. Các dữ liệu thu được có
vẻ tốt”. Lúc đó là chiều tối ngày
26/4.
Một trong ba máy tính của ISS đă hoạt động b́nh thường, sau sự cố hai ngày qua. Các phi hành gia trên trạm hy vọng có thể tiến hành thử nghiệm cánh tay robot mới lắp và khởi động tàu con thoi để nâng trạm lên quỹ đạo cao hơn. Tuy nhiên, Trung tâm điều khiển mặt đất muốn vận hành thành công ít nhất 2 máy tính của ISS rồi mới triển khai các nhiệm vụ khác.
Trước đó, suốt đêm, các
kỹ thuật viên đă phải làm việc
cật lực để nối lại liên
lạc với trạm không gian. Nhân viên Trung tâm
điều khiển, Milt Heflin, cho biết: “T́nh h́nh
rất khó hiểu. Dường như sự
cố không gây ra vấn đề ǵ lớn trên
ISS”. Các phi hành trên trạm vẫn làm việc b́nh
thường, mặc dù vào lúc đó cả ba máy
tính, từ máy chính đến máy dự pḥng,
đều ngừng hoạt động đột
ngột. Mọi liên lạc giữa ISS và mặt
đất đều phải thông qua tàu con thoi
Endeavour.
Giờ đây, khi hai bên đă
kết nối trở lại, NASA thông báo họ
sẽ bắt đầu phân tích hệ thống
để xác định lỗi.
Đoan Trang (theo
BBC, 27/4
|
|
Thứ tư, 28/3/2001, 09:10 (GMT+7)
Hôm nay, Ấn Độ phóng vệ tinh địa
tĩnh
|
Tên lửa GSLV-D1 sẽ phóng
vệ tinh GSAT1 từ băi Sriharikota.
|
Nếu cuộc thử nghiệm
diễn ra hoàn hảo, Ấn Độ sẽ gia
nhập “câu lạc bộ” những quốc gia
và tổ chức phóng thành công vệ tinh (gồm
Mỹ, Nhật Bản, Nga, Trung Quốc và Cơ
quan Vũ trụ châu Âu), đồng thời
tạo được chỗ đứng quan
trọng trên thị trường vệ tinh thương
mại trị giá hàng tỷ đôla.
Theo kế hoạch, tên lửa GSLV-D1
sẽ đưa vệ tinh địa tĩnh GSAT-1
nặng 1,54 tấn lên quỹ đạo vào
khoảng 16h địa phương, (tức
17h30’ Hà Nội). Băi phóng là Sriharikota, thuộc
bang Andhra Pradesh, Nam Ấn.
Đây là lần đầu tiên
Ấn Độ thử nghiệm GSLV-D1, Tên
lửa Phóng Vệ tinh Địa tĩnh. Quá tŕnh
chế tạo GSLV kéo dài đến 10 năm. Chi
phí của dự án lên đến 300 triệu USD,
tăng gần gấp đôi mức dự
kiến là 165 triệu USD.
Từ trước đến nay, chương
tŕnh tên lửa của Ấn Độ nói chung không
thành công. Những tên lửa trước đó,
tải trọng từ 40 kg đến 1 tấn,
đều không đưa được vệ
tinh vào quỹ đạo mong muốn. Tuy nhiên, theo
nhận định của ông Perumal, Giám đốc
dự án GSLV, cũng từ những thất
bại đó mà Ấn Độ đă rút ra
nhiều kinh nghiệm cho GSLV, nhất là bài
học từ lần thử “người
tiền nhiệm” của nó: Tên lửa Phóng
Vệ tinh Cực (PSLV).
Nếu thành công, cuộc thử
nghiệm hôm nay sẽ đánh dấu bước
chuyển lớn trong ngành công nghiệp tên
lửa của Ấn Độ, đồng
thời mở ra triển vọng hạ thấp
chi phí phóng vệ tinh, cho phép Ấn Độ
bắt đầu một ngành kinh doanh nhiều
lợi nhuận. Ông Kasturirangan, Chủ tịch
Tổ chức Nghiên cứu Không gian Ấn Độ,
khẳng định: “Nếu chúng ta có thể
chế tạo tên lửa để phóng vệ
tinh nặng 2 tấn, tôi tin chắc là sẽ có
rất nhiều nước muốn sử dụng
các tên lửa của Ấn Độ”.
Đoan Trang (theo
BBC, 28/3)
|
Thứ năm, 29/3/2001, 10:51 (GMT+7) |
Ấn Độ: Thử nghiệm phóng
vệ tinh địa tĩnh thất bại
|
Lửa và khói bắn ra
từ sườn GSLV-D1.
|
Chỉ một lúc sau khi động
cơ bắt đầu vận hành, một
đám lửa đă bắn ra từ sườn
GSLV-D1, tên lửa dùng để phóng vệ
tinh địa tĩnh GSAT lên quỹ đạo.
Trạm điều khiển vội vă hăm
động cơ và cuộc thử nghiệm
bị ngừng lại ngay lập tức.
Những người quan sát choáng váng.
Chủ tịch Tổ chức
Nghiên cứu Không gian Ấn Độ, ông K.
Kasturirangan, xác nhận đây là một
trở ngại đối với họ. Như
vậy, hy vọng của Ấn Độ
đứng vào hàng ngũ một số ít
quốc gia phóng thành công vệ tinh địa
tĩnh đă không thành hiện thực. Điều
tra ban đầu cho thấy giai đoạn
thứ ba trong quá tŕnh phóng đă gặp sai sót,
làm máy tính ra lệnh đóng toàn hệ
thống.
Tên lửa GSLV dài 49 m, nặng
400 tấn, sử dụng động cơ do
Nga sản xuất. Theo ông Kasturirangan, nếu
Ấn Độ phóng vệ tinh (viễn thông)
bằng tên lửa GSLV có động cơ
sản xuất trong nước, họ sẽ
tiết kiệm được hơn 20
triệu USD cho mỗi lần phóng. Tuy nhiên, có
lẽ phải mất đến 3 năm
nữa Ấn Độ mới triển khai
được động cơ nội địa.
Đoan Trang (theo
BBC, 29/3)
|
|
Thứ hai, 9/4/2001, 10:04 (GMT+7) |
Ấn Độ thử nghiệm lại tên
lửa GSLV-D1
|
Tên lửa đẩy
bắt cháy ngay khi cất cánh hôm 29/3.
|
Ấn Độ có kế
hoạch phóng vệ tinh thương mại
đầu tiên của họ bằng tên
lửa GSLV-D1 vào ngày 18/4, sau thử nghiệm
thất bại hồi cuối tháng 3 vừa
qua. Lần phóng tới cũng sẽ
được thực hiện tại băi phóng
Sriharikota, bang Andhra Pradesh, Nam Ấn.
Chuyến bay mở màn hôm 29/3
của tên lửa phóng vệ tinh địa tĩnh
GSLV-D1 đă bị đ́nh chỉ ngay sau
thời điểm cất cánh, khi động
cơ tên lửa do Nga chế tạo bắt cháy.
GSLV-D1 có nhiệm vụ đưa vệ tinh
địa tĩnh GSAT-1, nặng 1,54 tấn, lên
quỹ đạo.
Điều tra sơ bộ cho
thấy một trong 4 bản giằng trên
GSLV-D1 đă không chịu được
sức ép theo yêu cầu, khiến chuyến
bay thất bại. Động cơ dự pḥng
sẽ được thay thế cho động
cơ tên lửa đẩy bị hỏng. Tuy
nhiên, bản thân tên lửa lại không
bị hư hại ǵ.
Với mục đích cắt
giảm chi phí, Ấn Độ đang cố
gắng tự phóng vệ tinh bằng thế
hệ tên lửa GSLV-D1, thay cho việc thuê các
công ty nước ngoài thực hiện điều
này. Nếu thành công, Ấn Độ sẽ
tiết kiệm được hơn 20
triệu USD sau mỗi lần đưa
một vệ tinh vào quỹ đạo.
Lần phóng thất bại tháng
trước được xem là một
trở ngại lớn cho Ấn Độ trên
đường gia nhập vào câu lạc
bộ các quốc gia phóng thành công vệ tinh
địa tĩnh. Hiện chỉ có Mỹ,
Nga, EU và Trung Quốc đă phóng thành công tên
lửa dạng này.
B.H. (theo BBC,
8/4
|
|
Thứ tư, 18/4/2001, 11:47 (GMT+7) |
Hôm nay, Ấn Độ thử nghiệm
phóng vệ tinh
|
GSLV-D1 tại băi phóng.
|
Nếu thời tiết thuận
lợi, tên lửa GSLV-D1 mang theo một
vệ tinh địa tĩnh sẽ được
phóng lên vào 15h43’ giờ GMT (tức 17h13’,
Hà Nội), tại băi phóng Sriharikota, bang
Andhra Pradesh, Nam Ấn. Đây là một
thử nghiệm lần hai của loại tên
lửa này sau thất bại cuối tháng
qua.Dữ liệu máy tính cho thấy ở
lần thử nghiệm trước, trong 4
động cơ của tên lửa đă không
tạo ra lực đẩy đủ
mạnh và v́ thế, nó tự động
ngừng quá tŕnh bay lên.
Trong thử nghiệm hôm nay,
động cơ hỏng đă được
thay thế và Tổ chức Nghiên cứu Vũ
trụ Ấn Độ cho biết, tất
cả đă vào vị trí xuất phát.
Tên lửa GSLV-D1 đă
được nghiên cứu trong 10 năm
với chi phí hơn 300 triệu USD. Mục
đích của chuyến bay này nhằm
đưa một vệ tinh địa tĩnh
(bay quanh, cùng tốc độ với
tốc độ tự quay của trái đất)
nặng 1,5 tấn lên quỹ đạo.
Vệ tinh sẽ bay trên độ cao 36.000
km, cao hơn nhiều so với hầu
hết các vệ tinh thông thường.
Dự án này, nếu thành công,
sẽ là một bước tiến trong chương
tŕnh nghiên cứu không gian của Ấn
Độ, tạo điều kiện cho nước
này gia nhập khối quốc gia có tiềm
lực về vũ trụ, đồng
thời là tiền đề cho ngành kinh
doanh phóng vệ tinh thương mại
của Ấn Độ sau này.
Các chương tŕnh vũ
trụ trước đây của Ấn
Độ nhằm phóng những vệ tinh
nhỏ hơn vào các quỹ đạo
thấp hơn cũng đă thành công sau
một số thất bại ban đầu.
B.H. (theo CNN,
18/4)
|
|
Thứ tư, 18/4/2001, 11:54 (GMT+7) |
Nghiên cứu ánh sáng "của" trái
đất lên mặt trăng
|
Mặt trăng là
"tấm gương" khổng
lồ phản chiếu ánh sáng từ trái
đất hất lên.
|
Trong thời kỳ trăng lưỡi
liềm, ở phần tối của nó,
bằng mắt thường, người ta có
thể nh́n thấy ánh sáng mà trái đất
phản xạ tới. Căn cứ vào
mức độ phản xạ này, các nhà
khoa học có thể theo dơi thời tiết
trên trái đất.
Trái đất nhận ánh sáng
từ mặt trời, rồi phản xạ
một phần ra xung quanh, trong đó có
phản xạ lên mặt trăng. Mức
phản xạ này chỉ cần giảm đi
1% cũng đủ gây ra những tác động
xấu đến khí hậu trái đất.
Bởi v́ điều đó chứng tỏ trái
đất giữ lại nhiều ánh sáng
mặt trời hơn (dưới dạng
nhiệt năng), gây hiện tượng nóng
lên toàn cầu, gây tan băng tuyết trên các
cực, làm dâng mực nước biển...
Nghiên cứu ánh sáng phản
xạ của trái đất trên mặt trăng,
các nhà khoa học thuộc Viện Công
nghệ New Jersey và Viện Công nghệ
California, Mỹ, cho biết: Hiện hành tinh
của chúng ta phản xạ 29,7 % lượng
ánh sáng mà nó thu được từ mặt
trời, thấp hơn mức trung b́nh
của 5 năm qua.
Nhóm khoa học rút ra kết
luận trên căn cứ vào kết quả
200 đêm quan sát vùng tối của mặt trăng,
theo chu kỳ 2 tuần một lần và 70
đêm quan sát khác rải rác trong hai năm
1994-1995. Con số họ đưa ra chỉ là
tính trung b́nh trong một thời kỳ dài, do
mức độ phản xạ của trái
đất thay đổi khá lớn qua các
đêm và khoảng 20 % theo mùa.
Kết quả nghiên cứu
củng cố giả thuyết cho rằng
hoạt động của mặt trời
ảnh hưởng trực tiếp đến
khí hậu trên hành tinh của chúng ta.
Đoan Trang
(theo AP, 18/4)
|
|
Chủ nhật, 22/4/2001, 08:09 (GMT+7)
Tàu Endeavour tiếp cận ISS
|
Endeavour ráp với ISS từ trên
xuống.
|
14 giờ GMT (21h ngày 21/4, Hà Nội),
Rominger, trưởng phi hành đoàn của
Endeavour, hết sức thận trọng, nhích
dần chiếc tàu con thoi nặng 100 tấn
tới gần Trạm Không gian Quốc tế
(ISS). Và từ vị trí bên trên, Endeavour nhẹ nhàng
tiếp xúc với ISS trong khi cả hai đang quay
tṛn xung quanh trái đất với tốc độ
khoảng 8 km/giây.
Cách ráp nối này là phương pháp
hoàn toàn mới, chỉ được thử
nghiệm một lần trước đây.
Cất cánh hôm thứ năm vừa
qua từ trung tâm vũ trụ Kennedy ở Florida,
Endeavour sẽ thực hiện chuyến bay dài 11 ngày
nhằm lắp đặt một cánh tay robot
khổng lồ dài 17 m lên ISS, thiết bị
sẽ trợ giúp đắc lực trong việc xây
dựng và duy tŕ trạm.
Cánh tay kim loại này là robot hiện
đại nhất từng được
đưa vào vũ trụ. Nó dài đến
mức người ta phải gập nó lại
mới đặt vừa trong khoang chứa của
tàu Endeavour. Và nó cũng quá nặng, tới 1,64
tấn. Tiếp theo, các nhà du hành sẽ phải
dỡ robot này ra, gắn các phần với nhau và
treo lên.
Ngoài hai tháng lương thực cho các
phi hành gia trên trạm quốc tế, Endeavour c̣n
mang theo tàu chở hàng Raffaello (tên một họa sĩ
Italia thế kỷ 16). Đây là chiếc thứ
hai trong tổng số ba chiếc tàu chở hàng mà
Italia sẽ đưa lên trạm quốc tế.
Trong số 7 nhà du hành của Endeavour
lần này có Umberto Guidoni, phi hành gia đầu tiên
của Cơ quan vũ trụ châu Âu, người
Italia. Cùng đi với anh có 4 đồng
nghiệp Mỹ, một người Nga và một
người Canada.
B.H. (theo Reuters,
BBC, 22/4)
|
Thứ năm, 26/4/2001, 15:01 (GMT+7) |
Sự cố máy tính lớn, ISS ngừng
thử nghiệm robot mới
|
Các nhà du hành trên Trạm
Không gian Quốc tế.
|
Hôm qua (25/4), liên lạc giữa
Pḥng Điều khiển mặt đất
và Trạm Không gian Quốc tế (ISS) đă
bị gián đoạn. ISS phải bay ở
chế độ tự động và
việc thử nghiệm cánh tay robot mới
lắp đặt cho trạm đành hoăn
lại. Nguyên nhân từ một trục
trặc chưa từng có trong hệ
thống máy tính của ISS.
Cả ba máy tính quan trọng
của ISS đều không hoạt động
hoặc không liên lạc được
với mặt đất, khiến người
ta phải thực hiện tiếp âm các thông
điệp gửi nhóm du hành vũ trụ
thông qua tàu con thoi Endeavour. Nếu tàu này chưa
tiếp cận trạm không gian th́ hẳn
NASA đă mất hoàn toàn liên lạc
với các phi hành gia.Một nhân viên pḥng
điều khiển, Milt Heflin, cho biết:
“Đă xảy ra điều ǵ đó mà chúng
tôi không thể hiểu nổi”. Các chuyên
gia chắc chắn trục trặc này có liên
quan đến phần mềm, tuy nhiên,
họ chưa xác định được
sự cố diễn ra ở đâu.Một
loạt rắc rối nảy sinhISS vẫn
tiếp tục làm việc ở chế
độ tự động. T́nh h́nh trên
trạm có vẻ tốt đẹp. Tuy nhiên,
NASA đă phải hủy đợt thử
nghiệm đầu tiên ở ngoài trạm
đối với cánh tay robot vừa lắp
ráp thành công. Ngoài ra, nếu sự cố nói
trên không được giải quyết
kịp thời th́ chuyến bay của
“vị khách du lịch không gian đầu
tiên”, Dennis Tito, sẽ bị hoăn
lại.Một sự cố khác cũng
xảy ra cùng ngày là hệ thống khử
cacbonic trên trạm đột nhiên ngừng
hoạt động mất một lúc,
buộc các máy lọc của Endeavour
phải vận hành làm sạch không khí
của cả tàu con thoi lẫn trạm không
gian. Tuy nhiên, rắc rối này độc
lập với trục trặc của máy tính.
Theo kế hoạch, tàu con thoi
sẽ khởi hành về trái đất vào
thứ bảy. Song NASA cho biết họ có
thể giữ nó lại thêm một ngày
nữa, nếu cần thiết.
Đoan Trang
(theo Reuters, AP, 26/4)
|
|
Thứ bảy, 28/4/2001, 14:20 (GMT+7) |
Hành tinh không dễ h́nh thành trong hệ ngân hà
|
Khí và bụi bao quanh một v́
sao trẻ.
|
90% sao trong vũ trụ không có hành
tinh nào quay xung quanh, bao quanh chúng chỉ là một
thế giới vô cùng khắc nghiệt. Đó là
bởi quá tŕnh h́nh thành các hành tinh luôn diễn
ra một cách khó khăn và kéo dài.
Khi nghiên cứu tinh vân Orion, đám mây
bụi và khí khổng lồ, nằm gần trái
đất nhất (khoảng 1.500 tỷ năm ánh
sáng), hai nhà khoa học Mỹ là John Bally và Henry
Throop đă rút ra kết luận này. Họ sử
dụng kính thiên văn Hubble để quan sát xem
liệu các hành tinh có thể h́nh thành trong
những đĩa bụi hàng triệu năm
tuổi, bao quanh các ngôi sao trẻ thuộc tinh vân
này hay không. Hôm qua (27/4), hai ông đă khẳng
định: Việc đó cũng khó khăn như
xây nhà cao tầng trên một cột ṿi rồng.
Có thể hiểu Orion là một “nhà
máy sản xuất các v́ sao”, nơi đă
tạo ra khoảng 20.000 v́ sao trẻ. Một
số sao này sáng gấp 1.000 lần mặt
trời, phát ra những bức xạ cực tím
khổng lồ, phá hủy vật chất gần
chúng (đặc biệt là các đĩa bụi có
thể h́nh thành hành tinh, vốn bao quanh những
ngôi sao nhỏ yếu hơn).
Hành tinh được tạo ra khi các
hạt bụi vũ trụ kết dính lại
với nhau dưới tác dụng của lực
hấp dẫn, tăng dần về số lượng
cho đến khi đạt kích thước
của một hành tinh. Tuy nhiên, nếu hành tinh không
nhanh chóng h́nh thành, nó sẽ bị bức xạ
nói trên tiêu diệt. Orion, với môi trường
đầy tia cực tím, là một điển h́nh
cho những khu vực vô cùng khắc nghiệt
đó.
Ông Bally cho biết “nuôi” một hành
tinh đến khi “trưởng thành” là một
quá tŕnh đầy rủi ro diễn ra trong tinh vân.
Chính v́ thế mà số lượng hành tinh trong
dải ngân hà có lẽ ít hơn ta vẫn tưởng.
Hy vọng về sự tồn tại của
hệ hành tinh như hệ mặt trời của
chúng ta hầu như không có.
Đặc biệt, sao chổi và các
hành tinh khổng lồ như sao Mộc, vốn
được tạo ra nhờ sự tập trung
cao độ các chất khí và bụi, khó có
thể h́nh thành trong tinh vân Orion.
Đoan Trang
(theo BBC, New Scientist, 28/4)
|
|
|
|